Υπάρχει μια τρομαχτική ομοιότητα στις δηλώσεις που έχουν κάνει οι μεγάλες αμερικάνικες εταιρείες τεχνολογίας σχετικά με τις πρόσφατες απολύσεις τους. Κυρίως, αν γίνουν πιστευτά τα δελτία τύπου, ότι τα μεγαλοστελέχη και οι επικεφαλής κάθε εταιρείας Big Tech στη Γη -με αξιοσημείωτη εξαίρεση την Apple, η οποία δεν έχει ανακοινώσει απολύσεις- υπολόγισαν ότι κανείς δεν θα έβγαινε ποτέ έξω ή θα ξόδευε χρήματα ξανά εκτός διαδικτύου μετά την πανδημία και ότι οι διάφορες διαδικτυακές τους επιχειρήσεις θα παρέμεναν εξίσου τεράστιες όπως ήταν στα ύψη την περίοδο της έξαρσης της Covid.
Από την Elizabeth Lopatto/The Verge
Προσπωπικά, λάτρεψα μια βαριά δικηγορική δήλωση που γράφτηκε ξεκάθαρα από ένα τμήμα δημοσίων σχέσεων! Στην πραγματικότητα, όλα αυτά είναι τόσο παρόμοια που μπορεί κάλλιστα να προέρχονται από το ίδιο άτομο δημοσίων σχέσεων. Φαίνεται ότι οι εταιρείες τεχνολογίας απολύουν εργαζομένους επειδή… άλλες εταιρείες τεχνολογίας απολύουν επίσης εργαζομένους.
Ας είμαστε ειλικρινείς, καμία από αυτές τις εταιρείες δεν βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας -στην πραγματικότητα, πρόσφατα ανακοίνωσαν τρελά -πάλι- έσοδα. Αυτά τα χρήματα δεν εξατμίστηκαν. Και όπως μπορεί να σας πει κάθε άτομο που έχει υποστεί κάποια απόλυση, γενικά δεν έχει να κάνει με την απόδοση ενός εργαζομένου! Ουσιαστικά, κάποιος είδε το χαρτί του προϋπολογισμού και έσβησε μια δέσμη στοιχείων γραμμής που έτυχε να είναι, ξέρετε, δουλειές ανθρώπων. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι γιατί μια εταιρεία κάνει περικοπές θέσεων εργασίας ενώ φαίνεται ότι δεν είναι κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να κάνει.
Η απάντηση βρίσκεται στο ότι επενδυτές έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αξιολογούν τις εταιρείες, λέει ο Michael Cusumano, αναπληρωτής κοσμήτορας στο MIT Sloan School of Management. Γενικά, όταν οι εταιρείες αναπτύσσονται πολύ γρήγορα -όπως όταν τα έσοδα αυξάνονται κατά 20% ή 30% ετησίως- κανείς δεν ενδιαφέρεται για τα καθαρά κέρδη, λέει ο Cusumano. Αλλά δεν βρισκόμαστε σε περίοδο ανάπτυξης αυτή τη στιγμή, επομένως οι επενδυτές είναι πιο προσεκτικοί.
Οι εταιρείες τεχνολογίας έχουν «δεκάδες δισεκατομμύρια, συχνά εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια, συλλογικά, σε αποθέματα», τονίζει ο Cusumano. «Αλλά στην πραγματικότητα δεν τα χρησιμοποιούν για να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις τους». Όταν ένας επενδυτής διαβάζει μια ανακοίνωση κερδών, δεν είναι τα αποθεματικά που λαμβάνει υπόψη. Ένα μέτρο που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της επενδυτικής αξίας των εταιρειών τεχνολογίας είναι τα έσοδα ανά εργαζόμενο —και αφού προσέλαβαν όλο αυτό το προσωπικό κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αυτό σημαίνει ότι τα έσοδα ανά εργαζόμενο είναι μειωμένα.
Οι εταιρείες λογισμικού, όπως η Microsoft, θα πρέπει να έχουν έσοδα 500.000 $ ανά εργαζόμενο ή τουλάχιστον 300.000 $, λέει ο Cusumano. «Θα μπορούσε να είναι περισσότερα από αυτά, αλλά όταν αρχίζει να πέφτουν κάτω από αυτό το όριο, αρχίζεις να ανησυχείς ότι υπάρχει πάρα πολύ προσωπικό. Έτσι, αυτό είναι κάτι που εξετάζεται σε ετήσια ή και τριμηνιαία βάση».
Η θεωρία πίσω από τις απολύσεις είναι ότι εξοικονομούν χρήματα της εταιρείας, παρόλο που υπάρχει μια αρχική δαπάνη εκατομμυρίων ή δισεκατομμυρίων δολαρίων σε απολύσεις. Η ιδέα είναι, με λιγότερους μισθούς, το κόστος της εταιρείας είναι χαμηλότερο σε συνεχή βάση. Ρώτησα τον Cusumano αν αυτό είναι αλήθεια, καθώς διαθέτει εμπειρία. Είπε ότι δεν είναι σίγουρος.
Κάλεσα, λοιπόν, κάποιον που μελετά αυτό το είδος των πραγμάτων εδώ και πολύ καιρό: Τον Jeffrey Pfeffer, καθηγητή στο Stanford Graduate School of Business. Όταν τον ρώτησα για τις ομοιότητες στις δηλώσεις των εταιρειών, η απάντησή του ήταν συνοπτική: Οι εταιρείες τεχνολογίας αντιγράφουν η μία την άλλη. «Νομίζω ότι ο Peter Drucker [ο οποίος είναι ευρέως γνωστός ως πατέρας της διοικητικής σκέψης] αναφέρθηκε σχετικά λέγοντας το… η σκέψη είναι σκληρή δουλειά, γι’ αυτό οι περισσότεροι μάνατζερ δεν σκέφτονται», μου είπε ο Pfeffer.
Οι απολύσεις πιθανότατα δεν μειώνουν το κόστος, υποστηρίζει ο Pfeffer. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελάχιστα εμπειρικά στοιχεία ότι οι απολύσεις συμβάλλουν στη βελτίωση της κερδοφορίας και ορισμένες ενδείξεις ότι πράγματι βλάπτουν την κερδοφορία, λέει. «Συχνά, οι εταιρείες δεν έχουν πρόβλημα κόστους», λέει ο Pfeffer. «Έχουν πρόβλημα με τα έσοδα. Και η περικοπή υπαλλήλων δεν θα αυξήσει τα έσοδά τους. Μάλλον θα τα μειώσει».
Η βιβλιογραφία σχετικά με το εάν οι απολύσεις λειτουργούν πράγματι για την ενίσχυση της τιμής μίας μετοχής είναι μικτή: Σε μία μελέτη, οι εταιρείες που έκλεισαν εργοστάσια και έκαναν απολύσεις είχαν καλύτερες αποδόσεις από τις εταιρείες που έκαναν μόνο απολύσεις. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού του 2020, οι απολύσεις δεν είχαν καμία επίδραση στις τιμές των μετοχών.
Οι απολύσεις έχουν ένα συγκεκριμένο αντίκτυπο. Η έρευνα του Pfeffer διαπίστωσε ότι οι απολύσεις κυριολεκτικά σκοτώνουν ανθρώπους –αυξάνοντας τον κίνδυνο να πεθάνει κάποιος από αυτοκτονία και ενισχύοντας το άγχος, τόσο μεταξύ των απολυμένων όσο και μεταξύ αυτών που παραμένουν. Οι απολύσεις μπορεί επίσης να μειώσουν την παραγωγικότητα μεταξύ εκείνων που παραμένουν απασχολούμενοι.
Γιατί λοιπόν να γίνονται οι απολύσεις αν δεν αποδίδουν πραγματικά; «Οι άνθρωποι κάνουν κάθε είδους ανόητα πράγματα συνέχεια», λέει ο Pfeffer. «Δεν ξέρω γιατί θα περίμενες οι μάνατζερ να αποτελούν εξαίρεση».
