Αιχμάλωτη στο σκοτάδι. Αναγκάζονταν να κάθεται σιωπηλή. Του έδιναν πενιχρές μερίδες φαγητού. Αυτές και ακόμη περισσότερες ανατριχιαστικές πληροφορίες δείχνουν το πώς οι όμηροι επέζησαν στην αιχμαλωσία της Hamas.
Από την Rachel Clarke/CNN Business
Περίπου 240 άνθρωποι, από βρέφη έως 80άρηδες, συνελήφθησαν όμηροι κατά τη διάρκεια της επίθεσης της Hamas στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου. Δεκάδες έχουν απελευθερωθεί, αλλά πολλοί άλλοι παραμένουν αγνοούμενοι, θεωρούμενοι ότι κρατούνται από την παλαιστινιακή τρομοκρατική οργάνωση και άλλες ομάδες στη Γάζα, καθώς οι εμπόλεμες πλευρές ξανάρχισαν τις μάχες.
Στον Ερυθρό Σταυρό και σε άλλες ανθρωπιστικές ομάδες δεν έχει επιτραπεί να επισκεφθούν τους ομήρους.
Έτσι, οι συγγενείς και οι ευρύτερες υπηρεσίες πληροφοριών πρέπει να αναμένουν τις μαρτυρίες από αυτούς που έχουν απελευθερωθεί για να μάθουν τι μπορεί να συμβαίνει με τα αγαπημένα τους πρόσωπα που κρατούνται ακόμα στη Γάζα: Αν τους έχουν δει, αν είναι ζωντανοί ή νεκροί.
Οι παρακάτω πληροφορίες συγκεντρώθηκαν με βάση δηλώσεις και σχόλια ομήρων προς τις οικογένειές, τους φροντιστές τους και σε δημοσιογράφους.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας μεταξύ Ισραήλ και Hamas, οι περισσότεροι από αυτούς που απελευθερώθηκαν είναι γυναίκες, παιδιά και αλλοδαποί εργαζόμενοι. Μέχρι την Παρασκευή, μόνο ένας ενήλικος Ισραηλινός -ο οποίος έχει ρωσική υπηκοότητα- είχε απελευθερωθεί και κανένα μέλος του ισραηλινού στρατού. Οι όμηροι πιστεύεται ότι είναι διασκορπισμένοι σε διάφορες τοποθεσίες και στα χέρια διαφορετικών ομάδων. Από τις πρώτες πληροφορίες φαίνεται ήδη ότι δεν αντιμετωπίστηκαν όλοι οι όμηροι με τον ίδιο τρόπο. Η ιστορία κάθε νέου ατόμου που επέστρεψε από την αιχμαλωσία θα προσθέσει στο να κατανοηθεί πλήρως τις συνέβη μετά την 7η Οκτωβρίου.
Κρατήθηκε στο σκοτάδι εν μέσω «ασταμάτητων βομβαρδισμών»
Η Adina Moshe απήχθη από το ασφαλές δωμάτιό της στο σπίτι της στο Ισραήλ, μεταφέρθηκε στη Γάζα και εξαναγκάστηκε να ζήσει σε σήραγγες πέντε ορόφων υπογείων, είπε ο ανιψιός της, Eyal Nouri. «Την οδήγησαν μέσα στα τούνελ… περπατούσε, ξυπόλυτη στη λάσπη των τούνελ», είπε στο CNN για τις πρώτες ώρες της αιχμαλωσίας της. «Ήταν πολύ δύσκολο να αναπνεύσει. Περπατούσαν [για] ώρες στα τούνελ».
Ο Nouri είπε ότι η θεία του κρατούνταν σε ένα υπόγειο δωμάτιο όπου τα φώτα ήταν αναμμένα μόνο για δύο ώρες την ημέρα. Το σκοτάδι ήταν κυριολεκτικό και εμεταφορικό, ανέφερε επίσης. Στερούμενοι από κάθε πληροφορία, οι άλλες αισθήσεις και η φαντασία τους ήταν πιο έντονες.
«Δεν ήξεραν τίποτα για το τι συνέβαινε έξω», είπε ο Nouri. «Άκουγαν τους συνεχείς βομβαρδισμούς μέχρι την ημέρα πριν από την απελευθέρωσή τους. Ξαφνικά, επικράτησε σιωπή και ήξεραν ότι κάτι θα συνέβαινε αλλά δεν γνώριζαν τι».
Το δίκτυο των σηράγγων κάτω από τον δομημένο θύλακα της Γάζας που περιγράφεται από την Adina Moshe ταιριάζει με τη μαρτυρία και της Yocheved Lifshitz, μιας 85χρονης γιαγιάς που αποφυλακίστηκε νωρίς στη σύγκρουση, εκτός των όρων της εκεχειρίας.
Για εβδομάδες, ο Thomas Hand υπέθετε ότι η μικρή του κόρη ήταν επίσης βαθιά στα υπόγεια. «Είναι πολύ πιθανό σε ένα τούνελ κάπου κάτω από τη Γάζα», είπε ο Hand στο CNN, αφού έμαθε ότι η Emily, που νωρίτερα θεωρούνταν νεκρή, ήταν τελικά όμηρος. «Είναι τα γενέθλιά της στις 17 Νοεμβρίου [Νοέμβρη]. Θα είναι 9», είχε πει. «Δεν θα ξέρει καν τι μέρα είναι. Δεν θα ξέρει ότι είναι τα γενέθλια της. Δεν θα υπάρχει τούρτα γενεθλίων. Χωρίς πάρτι, χωρίς φίλους κάτω από τη Γάζα. Αυτά είναι τα γενέθλιά της».
Ο Hand αιφνιδιάστηκε μετά την απελευθέρωσή της όταν η Emily του είπε ότι εκείνη, η φίλη της Hila Rotem-Shoshani και η μαμά της Hila, Raaya Rotem, ήταν φυλακισμένες πάνω από το έδαφος, σε μια σειρά από σπίτια. Αυτό είχε βέβαια τους δικούς του κινδύνους. Καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις επιτέθηκαν στη Γάζα, προχωρώντας όλο και πιο βαθιά στο παλαιστινιακό έδαφος, η Rotem και τα κορίτσια αναγκάστηκαν να τρέχουν από κτίριο σε κτίριο.
«Είναι τρομακτικό. Να σε σέρνουν και να σε σημαδεύουν υπό εκρήξεις και πυροβολισμούς», είπε ο Hand.
Υπολογίζεται ότι το 40-50% των κτιρίων στη βόρεια Γάζα έχουν υποστεί ζημιές, λένε ανεξάρτητοι ερευνητές, και το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων ανέφερε την Τετάρτη ότι έως και 1,8 εκατομμύρια άνθρωποι στη Γάζα, ή σχεδόν το 80% του πληθυσμού θεωρείται ότι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι.
Ο Hand είχε δίκιο όταν είχε πει ότι η Emily δεν είχε την αίσθηση του χρόνου. Απελευθερώθηκε την 50ή ημέρα της αιχμαλωσίας της μέσα από αυτό που αποκαλούσε «το κουτί». Η μικρή είπε στον πατέρα της ότι νόμιζε ότι είχε φύγει εδώ και ένα χρόνο.
Αναγκασμένοι να αντέχουν στη σιωπή
«Το πιο συγκλονιστικό αλλά και ανησυχητικό κομμάτι της συνάντησης μας ήταν ότι απλά ψιθύριζε, δεν μπορούσες να την ακούσεις. Έπρεπε να βάλω το αυτί μου στα χείλη της», είπε ο Hand για την Emily. «Την είχαν μάθει να μην κάνει θόρυβο».
Τόσο η Emily όσο και η Hila μπορούσαν μόνο να ψιθυρίζουν, ακόμα και όταν επέστρεψαν στις οικογένειές τους. Τρεις μέρες αργότερα, ο Hand είπε ότι δεν μπορούσε να ακούσει την Emily από περίπου ένα μέτρο (τρία πόδια) μακριά όταν μιλούσε, αλλά όταν έκλαψε, κρύφτηκε κάτω από τα κλινοσκεπάσματα της και ήταν σχεδόν σιωπηλή».
Είχε μάθει στα αραβικά το «μείνετε ήσυχες!» είπε ο ίδιος. Στα παιδιά όμηρους επιτρεπόταν μόνο να ζωγραφίζουν ή να παίζουν χαρτιά χωρίς να κάνουν θόρυβο.
Ο δωδεκάχρονος Eitan Yahalomi είχε λάβει επίσης εντολή να παραμένει σιωπηλός, ακόμη και όταν τον έκαναν να παρακολουθεί «ταινίες που κανείς δεν θα ήθελε να δει» για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, είπε η θεία του Deborah Cohen στο BFMTV που συνεργάζεται με το CNN.
Ο Omer Lubaton Granot, ο οποίος δημιούργησε τα Φόρουμ Ομήρων και Αγνοουμένων των οικογενειών στο Ισραήλ, είπε ότι ένα όπλο στράφηκε στο κεφάλι του Eitan απειλώντας τον να μην κλάψει.
«Αυτά που ακούμε από τις ιστορίες των παιδιών –η σκληρή πραγματικότητα της αιχμαλωσίας ήταν απίστευτη», είπε ο Granot. «Σε αδερφές άλλων παιδιών η Hamas έλεγε ότι ολόκληρη η οικογένειά τους πέθανε, ότι κανείς δεν τους θέλει πίσω και ότι δεν έχουν σπίτι να πάνε. Προσπάθησαν να τρομάξουν τα παιδιά».
Τα σιτηρέσια επιβίωσης
Οι αιχμάλωτοι έτρωγαν το ίδιο φαγητό με τους φρουρούς, σύμφωνα με τη Lifshitz, η οποία αφέθηκε ελεύθερη με τη γειτόνισσα της στις 24 Οκτωβρίου.
Η γιαγιά Ruth Munder είπε στο Channel 13 του Ισραήλ, ότι οι συνθήκες χειροτέρευαν καθώς συνεχιζόταν η αιχμαλωσία και καθώς η μέγγενη του Ισραήλ στη Γάζα έσφιγγε. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ έχουν ήδη προειδοποιήσει για «τεράστιες επιδημίες μολυσματικών ασθενειών και πείνας» στον θύλακα λόγω του αυστηρού αποκλεισμού του Ισραήλ σε όλες τις εισαγωγές τροφίμων και φαρμάκων πέρα από μια μικρή ποσότητα ανθρωπιστικής βοήθειας.
Στην αρχή, ένας φρουρός έφερνε κοτόπουλο, ρύζι, κονσέρβες και τυρί για τους ομήρους. «Όταν σηκωνόμασταν πίναμε τσάι και το βράδυ πάλι τσάι και έφερναν κάτι γλυκά για τα παιδιά», είπε η Munder, «μέχρι που η κατάσταση άρχισε να γίνεται άσχημη και οι άνθρωποι πεινούσαν».
Η Adina Moshe είπε ότι στο δωμάτιο του τούνελ της, «τους ταΐζαν μόνο με ρύζι, με μερικά φασόλια από κονσέρβες, τα οποία όμως προσπαθούσαν να αποφεύγουν για να μην έχουν στομαχόπονο», ανέφερε ο ανιψιός της.
Η Emily Hand είπε στον πατέρα της ότι είχαν πάντα πρωινό και μερικές φορές μεσημεριανό ή ένα βραδινό γεύμα. Είπε ότι ήταν τόσο πεινασμένη που έμαθε να της αρέσει το απλό ψωμί με ελαιόλαδο. Από την απελευθέρωσή της και μετά ήθελε να τρώει «σαν άλογο», είπε ο πατέρας της, αλλά περιορίζουν την πρόσληψη τροφής προς το παρόν, ενώ το συρρικνωμένο στομάχι της αναρρώνει.
Είναι μια παρόμοια ιστορία για άλλους πρώην αιχμαλώτους, των οποίων η απώλεια βάρους και το χλωμό δέρμα τάραξαν τους συγγενείς που τους καλωσόρισαν στο σπίτι τους.
Σωματικές και ψυχικές πληγές
Ο Eitan, ο 12χρονος, ξυλοκοπήθηκε όταν έφτασε στη Γάζα, είπε επίσης η θεία του. «Ίσως ήμουν αφελής, αλλά πίστευα ότι θα είχε καλή μεταχείριση. Αλλά όχι, είναι τέρατα», είπε για τους απαγωγείς της Hamas.
Η Emily Hand είπε ότι δεν χτυπήθηκε και ο πατέρας της ανέφερε ότι πιστεύει πως οι δυνατές φωνές ήταν αρκετές για να την κάνουν να κάνει αυτό που ήθελαν.
Όταν η φίλη της Hila μιλάει για την αιχμαλωσία της, είναι σαν να περιγράφει μια σκηνή από μια ταινία που παρακολούθησε, όχι κάτι που πέρασε η ίδια, είπε ο θείος της Yair Rotem στο CNN.
«Είναι λίγο απόμακρη τώρα, είναι λίγο κρύα», είπε. «Μιλάει για πράγματα που συνέβησαν σαν να είναι σε τρίτο πρόσωπο, σαν να συνέβη σε κάποιον άλλο. Θα πει μεν ότι είδε φρικτά πράγματα, αλλά σε τρίτο πρόσωπο».
Ο πατέρας ενός Ταϊλανδού ομήρου που μίλησε με τον γιο του μετά την απελευθέρωση είπε ότι ακουγόταν καλά στην υγεία του και ότι είχε καλή διάθεση. «Υπόφερε από ζωύφια που τον δάγκωναν ενώ ήταν αιχμάλωτος», είπε στο CNN ο Chumpron Jirachart, πατέρας του Manee Jirachart.
Η 84χρονη Elma Avraham ήταν σοβαρά άρρωστη όταν επέστρεψε από τη Γάζα, και χριάζονταν άμεσα αναπνευστήρα καθώς πάλευε για να επιβιώσει στο νοσοκομείο. Ο Δρ Hagai Levine, επικεφαλής της ιατρικής ομάδας για τα Φόρουμ Ομήρων και Αγνοουμένων, είπε ότι το σώμα της είπε τη δική του οδυνηρή ιστορία.
Τα πρώτα βήματα για την αποκατάσταση
Η αποκατάσταση θα πάρει χρόνο. Οι πρώην αιχμάλωτοι μπορεί να βιώσουν μια σειρά από πολυεπίπεδες ψυχολογικές επιπτώσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη, αποπροσανατολισμό, θλίψη, μετατραυματικό στρες και ενοχές του επιζώντος, λένε οι ειδικοί. Πολλοί όμηροι έχασαν τα σπίτια τους στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Καθώς επιστρέφουν, κάποιοι ανακαλύπτουν επίσης πόσοι από τους φίλους και τους συγγενείς τους σκοτώθηκαν.
Αλλά ο Δρ. Efrat Bron-Harlev, διευθύνων σύμβουλος του Schneider Children’s Medical Center του Ισραήλ, όπου ορισμένοι από τους ομήρους νοσηλεύτηκαν μετά την απελευθέρωση, είπε ότι αυτό που είχε δει το προσωπικό μέχρι στιγμής τους έκανε αισιόδοξους. «Ακούσαμε από πολλά από τα παιδιά και τις γυναίκες διάφορες αφηγήσεις, μερικές από αυτές πραγματικά σουρεαλιστικές. Έχουμε ακούσει ιστορίες, που είναι δύσκολο για εμάς ως γιατρούς και ως φροντιστές να πιστέψουμε ότι μπορούν να υπάρχουν», είπε ο Bron-Harlev.
Όμως οι ασθενείς τους φαίνονται δυνατοί και αποφασισμένοι. «Τις τελευταίες πέντε ημέρες, συναντήσαμε παιδιά που αρχικά κρυβόντουσαν και χάνονταν, και μετά από μια ή δύο μέρες, έτρεχαν ήδη στον θάλαμο, έπαιζαν και γελούσαν».
Το Ισραήλ δήλωσε την Παρασκευή ότι πιστεύει ότι 137 όμηροι που αιχμαλωτίστηκαν στις 7 Οκτωβρίου παραμένουν στη Γάζα.
