Ας υποθέσουμε —καθαρά θεωρητικά, φυσικά— ότι αγόρασα μερικά κοσμήματα στο Παρίσι σε μια τιμή που μου φάνηκε σαν μια μοναδική ευκαιρία στη ζωή.

Αργότερα, ανακάλυψα ότι αυτοί οι θησαυροί μπορεί στην πραγματικότητα να είχαν κλαπεί.

By Yehuda Shurpin[Chabad.org]

Σύμφωνα με τον νόμο της Torah, είμαι υποχρεωμένος να τα επιστρέψω στον νόμιμο κάτοχό τους, ας πούμε, για χάρη του επιχειρήματος, σε ένα μουσείο;

Και αν το κάνω, πρέπει ο ιδιοκτήτης να μου επιστρέψει τα χρήματα που πλήρωσα;

Απάντηση>

Θα απαντήσω με την υπόθεση ότι αυτό είναι πράγματι ένα «καθαρά θεωρητικό» ερώτημα.

Αλλά πρώτα, σημειώστε ότι η εν γνώσει αγορά κλεμμένων αγαθών περιγράφεται από τους Σοφούς ως «σοβαρή αμαρτία-grave sin», καθώς κάτι τέτοιο υποστηρίζει και ενθαρρύνει την κλοπή.1

Όπως δίδαξαν οι Σοφοί, «Δεν είναι το ποντίκι που κλέβει, αλλά η τρύπα που κλέβει».2

Με λίγα λόγια, δεν είναι μόνο ο κλέφτης που είναι ένοχος. Όποιος επιτρέπει ή βοηθά έναν κλέφτη (παρέχοντάς του κρυψώνα, αποθήκευση ή αγορά κλεμμένων αγαθών) θεωρείται συνένοχος στην ίδια την κλοπή.

Δεν πρέπει λοιπόν να αγοράζετε καν αντικείμενα που υπάρχουν υποψίες ότι έχουν κλαπεί.3

Αλλά ας υποθέσουμε ότι τα έχετε ήδη αγοράσει. Και τώρα τι;

Απελπισία Ιδιοκτησίας

Ο εβραϊκός νόμος διακρίνει δύο καταστάσεις: πριν και μετά την απώλεια της ελπίδας του αρχικού ιδιοκτήτη να ανακτήσει ποτέ την περιουσία του. Αυτό είναι γνωστό ως ye’ush (απελπισία).

Αυστηρά μιλώντας, αν ο κλέφτης πούλησε τα αγαθά πριν ο ιδιοκτήτης απελπιστεί, τα αντικείμενα εξακολουθούν να ανήκουν στον αρχικό ιδιοκτήτη και πρέπει να του επιστραφούν χωρίς αποζημίωση.

(Εάν η πώληση έγινε μετά το ye’ush, τότε ο συνδυασμός της απελπισίας του ιδιοκτήτη και της αλλαγής κατοχής [shinui reshut] μεταβιβάζει την κυριότητα στον αγοραστή. Σε αυτήν την περίπτωση, ο αρχικός ιδιοκτήτης πρέπει να ζητήσει αποζημίωση από τον κλέφτη μέσω ενός ραβινικού δικαστηρίου.4)

Αλλά οι Σοφοί συνειδητοποίησαν ότι αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει σοβαρά την αγορά, καθώς οι άνθρωποι θα δίσταζαν να αγοράσουν ή να πουλήσουν, φοβούμενοι ότι ένα αντικείμενο που αγόρασαν καλή τη πίστει μπορεί αργότερα να αναγνωριστεί ως κλεμμένο και θα έπρεπε να επιστραφεί χωρίς αποζημίωση.

Ως εκ τούτου, θέσπισαν ένα ειδικό διάταγμα γνωστό ως takanat hashuk (ο «νόμος της αγοράς») σύμφωνα με το οποίο, εάν ένα άτομο αγόραζε αντικείμενα καλή τη πίστει, χωρίς να γνωρίζει ότι είχαν κλαπεί, ο αγοραστής πρέπει να τα επιστρέψει στον νόμιμο ιδιοκτήτη, αλλά μπορεί πρώτα να του επιστραφούν τα χρήματα που πλήρωσε.

Φυσικά, εάν ο αγοραστής γνώριζε ότι τα αγαθά είχαν κλαπεί, αυτός ο νόμος δεν ισχύει.5

Ο Rama προσθέτει ότι ακόμη και αν ο αγοραστής γνώριζε ότι ο πωλητής ήταν κλέφτης, αλλά δεν γνώριζε ότι αυτά τα συγκεκριμένα αγαθά είχαν κλαπεί, ο αγοραστής πρέπει να λάβει επιστροφή χρημάτων.6

Dina D’malchuta Dina – «Ο Νόμος της Χώρας είναι ο Νόμος»

Εάν το αστικό δίκαιο απαιτεί την επιστροφή κλεμμένης περιουσίας σε όλες τις περιπτώσεις, αυτό είναι δεσμευτικό βάσει της αρχής dina d’malchuta dina («ο νόμος της χώρας είναι ο νόμος»).7

Το Shulchan Aruch Harav εξηγεί ότι ακόμη και τότε, ο αγοραστής μπορεί να απαιτήσει την επιστροφή χρημάτων πριν επιστρέψει την περιουσία.

Ο αγοραστής δικαιούται αποζημίωση για όσα πλήρωσε, αλλά δεν θα πρέπει να έχει κανένα κέρδος.8

Επομένως, εάν «θεωρητικά» κάποιος σας προσφέρει κοσμήματα με ύποπτο τρόπο, μην τα αγοράσετε!

Εάν ανακαλύψατε ότι είχαν κλαπεί μόνο αφού τα αγοράσατε, πρέπει να τα επιστρέψετε, αλλά ο αρχικός ιδιοκτήτης πρέπει να σας αποζημιώσει (και η ευθύνη θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη να λάβει αποζημίωση από τον κλέφτη).

People pose in front of the Samothrace Victory sculpture as they visit the Louvre museum on June 17, 2009, in Paris. AFP PHOTO LOIC VENANCE

>