Καθώς ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump προχωρά σε εμπορικές συμφωνίες με το Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμη και με την αντίπαλό του, την Κίνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση μένει απέξω, αποκαλύπτοντας τη βαθιά ρήξη μεταξύ των κάποτε στενών συμμάχων.
Από τους Camille Gijs, Daniel Desrochers και Ari Hawkins/POLITICO
Παρά τις αρκετές προσπάθειες διαπραγμάτευσης με την Ουάσινγκτον για την άρση των δασμών του Trump στα ευρωπαϊκά προϊόντα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία χειρίζεται την εμπορική πολιτική εκ μέρους των 27 χωρών μελών της ΕΕ, δεν έχει ακόμη επιτύχει κάποια πρόοδο.
Ο Trump επέβαλε βασικό δασμό 10% στις αρχές Απριλίου, μαζί με δασμούς 25% στα αυτοκίνητα και τα μέταλλα. Εάν οι δύο πλευρές δεν καταφέρουν να καταλήξουν σε συμφωνία μέχρι τις αρχές Ιουλίου, θα τεθεί σε ισχύ ένας υψηλότερος δασμός 20%, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιδιώκει να εξισορροπήσει το διατλαντικό εμπορικό έλλειμμα, για το οποίο κατηγορεί αποκλειστικά την ΕΕ.
«Η Ευρώπη δεν αποτελεί προτεραιότητα για τις ΗΠΑ. Δεν νομίζω ότι σε κανέναν τομέα, είτε πρόκειται για το εμπόριο είτε για την άμυνα είτε για οτιδήποτε άλλο, η Ευρώπη αποτελεί προτεραιότητα. Και φυσικά, αυτό αποτελεί μια μικρή έκπληξη για τους Ευρωπαίους στις συζητήσεις τους με Αμερικανούς αξιωματούχους», δήλωσε η Agathe Demarais, ανώτερη πολιτική συνεργάτιδα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων.
Ο Trump σύναψε συμφωνία με τον Βρετανό πρωθυπουργό Keir Starmer στα τέλη της περασμένης εβδομάδας για τη μείωση των αμερικανικών δασμών στις εξαγωγές αυτοκινήτων και χάλυβα του Ηνωμένου Βασιλείου, στην πρώτη τέτοια κίνηση από τότε που ο πρόεδρος των ΗΠΑ επέβαλε μια σειρά δασμών στις αρχές Απριλίου σε αγαθά από όλο τον κόσμο.
Και τη Δευτέρα, η Κίνα πέτυχε τη δική της σημαντική πρόοδο, με την Ουάσινγκτον και το Πεκίνο να μειώνουν τους δασμούς τους στο 30% και 10%, αντίστοιχα, στα αγαθά η μία της άλλης.
Ώρες αργότερα, ο Trump αποκάλεσε την ΕΕ «πιο κακή από την Κίνα».
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχηματίστηκε για να βλάψει τις Ηνωμένες Πολιτείες», είχε πει ο ίδιος τον Μάρτιο πριν ξεκινήσει τον ολοκληρωτικό εμπορικό του πόλεμο.
Καθώς η Ουάσινγκτον συνάπτει συμφωνίες με φίλους και εχθρούς, οι εκκλήσεις για δασμολογική ελάφρυνση από τις Βρυξέλλες μένουν αναπάντητες. Το μπλοκ και η διατλαντική εμπορική σχέση των 1,6 τρισεκατομμυρίων ευρώ μαραζώνουν στο τέλος της ουράς.
«Χώρες όπως η Ινδία και η Ιαπωνία, ακόμη και το Βιετνάμ, βρίσκονται υψηλότερα στη λίστα προτεραιοτήτων στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή σε σχέση με την ΕΕ, επειδή γνωρίζουν στην Ουάσινγκτον ότι οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και θέλουν γρήγορες νίκες τώρα», δήλωσε ο Josh Lipsky, ανώτερος διευθυντής στο think tank Atlantic Council με έδρα την Ουάσινγκτον.
«Και αυτό σημαίνει διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικές χώρες, και ειδικά με την ΕΕ. Είναι μια πολύ δύσκολη εικόνα για να καταλάβει κανείς πώς θα έμοιαζε μια νίκη».
Από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Trump τον Ιανουάριο, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Επιτροπής για το εμπόριο, Maroš Šefčovič, έχει συναντηθεί τρεις φορές με τους Αμερικανούς ομολόγους του, Howard Lutnick, Jamieson Greer και Kevin Hassett.
Παρά τις φωτογραφίσεις με χαμόγελα, οι συζητήσεις δεν έχουν αποφέρει τίποτα περισσότερο από σύγχυση.
Αυτό απογοητεύει τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, οι οποίοι έχουν την εντύπωση ότι οι Αμερικανοί ομόλογοί τους δεν έχουν σαφείς διαπραγματευτικούς στόχους και επινοούν διάφορα πράγματα καθώς προχωρούν.
«Είναι παράλογο», δήλωσε ένας αξιωματούχος της ΕΕ ο οποίος έχει άμεση γνώση των διαπραγματεύσεων.
«Θα πρέπει να περάσουν ακόμη μερικές εβδομάδες πριν καταστεί δυνατή μια συμφωνία, επειδή οι ΗΠΑ φαίνεται να αλλάζουν την εστίασή τους πολλές φορές», δήλωσε ο αξιωματούχος, ο οποίος δεν κατονομάστηκε για να μιλήσει ειλικρινά για τις συνομιλίες κεκλεισμένων των θυρών.
Με σοβαρές διαπραγματεύσεις να μην έχουν ξεκινήσει ακόμη, η ΕΕ πρέπει να παρακολουθεί τις μεταβαλλόμενες διαθέσεις του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου της.
«Δεν με νοιάζει τι μπορεί να πουν ορισμένοι από τους αντισυμβαλλόμενους σχετικά με το ότι δεν ξέρουν τι θέλουμε», δήλωσε ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής Bill Hagerty. Ο Εμπορικός Εκπρόσωπος των ΗΠΑ, Greer, πρόσθεσε ότι ο Hagerty, «είναι σαφής για το τι θέλουμε».
Προσπαθώντας να σπάσει το αδιέξοδο, η Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα παρουσίασε μια λίστα με πιθανές παραχωρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των κανονιστικών ρυθμίσεων και των κοινών προσπαθειών για τον περιορισμό της κινεζικής υπερπαραγωγής.
Επίσης, έθεσε σε εφαρμογή αντίποινα σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 95 δισεκατομμυρίων ευρώ σε περίπτωση που οι συνομιλίες σταματήσουν —ποσό πολύ μικρότερο από την εκτίμηση της Επιτροπής για την έκταση των τρεχόντων και των απειλούμενων δασμών του Trump το οποίο υπολογίστηκε στα 549 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο εμπορικός σύμβουλος του Trump, Peter Navarro, καταδίκασε την κίνηση της ΕΕ ως μη εποικοδομητική και προκλητική.
Ωστόσο, καθώς η κυβέρνηση Trump αντιμετωπίζει πιέσεις στο εσωτερικό της να δείξει πρόοδο στις εμπορικές συμφωνίες, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι προβάλλουν αισιοδοξία στο διατλαντικό μέτωπο.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεχίζουν να σημειώνουν πρόοδο στις αμοιβαίες εμπορικές διαπραγματεύσεις με πολλούς πρόθυμους εταίρους. Είχαμε επίσης συχνές διαβουλεύσεις με την ΕΕ και τις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ σχετικά με το πώς να εργαστούμε για μια πιο δίκαιη και αμοιβαία εμπορική σχέση» δήλωσε αξιωματούχος της USTR.
Καθώς η κυβέρνηση Trump γιόρτασε την πρώτη της εμπορική «συμφωνία» την περασμένη εβδομάδα, αυτή με το Ηνωμένο Βασίλειο για την εισαγωγή δισεκατομμυρίων αμερικανικών αγαθών στην αγορά της χώρας με αντάλλαγμα χαμηλότερους δασμολογικούς συντελεστές σε ορισμένα προϊόντα, ένα πράγμα έγινε σαφές: Οι ΗΠΑ σκοπεύουν να διατηρήσουν έναν βασικό δασμό.
Αυτό δείχνει ότι οι χώρες θα πρέπει να διαπραγματευτούν γύρω από τους άλλους, τομεακούς δασμούς που έχει εισαγάγει ο Trump, συμπεριλαμβανομένων των δασμών 25% σε αυτοκίνητα, χάλυβα και αλουμίνιο, με περισσότερους να επιβάλλονται σε είδη όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι ημιαγωγοί, τα κρίσιμα ορυκτά και η ξυλεία.
Η Επιτροπή, αντίθετα, βλέπει μεγαλύτερη ευελιξία στον βασικό δασμό 10% του Trump από ό,τι στους τομεακούς δασμούς του.
«Η αίσθησή μας είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν ευελιξία στο 10%. Θα έλεγα ότι ο [δασμός 25% σε αυτοκίνητα ή μέταλλα] φαίνεται να καθοδηγείται λίγο περισσότερο από αυτή την προοπτική της αναδιάρθρωσης και της αναβιομηχάνισης όπου επιδιώκουν έναν στόχο βιομηχανικής πολιτικής», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής την περασμένη εβδομάδα.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ursula von der Leyen, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα ήταν πρόθυμη να συναντηθεί με τον Trump μόνο εάν υπάρχει ένα «συγκεκριμένο» εμπορικό πακέτο που μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης».
Ενώ το διπλωματικό πάγωμα τονίζει πόσο μικρή επιρροή έχει η ΕΕ στην άποψη του Trump, το μπλοκ θέλει να το χρησιμοποιήσει προς όφελός του —υιοθετώντας μια προσέγγιση «στρατηγικής υπομονής».
«Κανένας εταίρος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έχει προχωρήσει τόσο πολύ στην παρουσίαση των θέσεών του όσο η ΕΕ», δήλωσε ένας άλλος αξιωματούχος της Επιτροπής. «Σε αυτή τη βάση, δεν θα ξεκινήσουμε από το μηδέν όταν οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι για σοβαρές συνομιλίες».
