Οι Αργεντινοί επέλεξαν την Κυριακή τον Javier Milei, έναν ακροδεξιό λάτρη του ελευθερισμού που συγκρίνεται διεθνώς με τον Donald J. Trump, ως τον επόμενο πρόεδρό τους, πραγματοποιώντας ένα βήμα προς τα δεξιά για ένα έθνος που παλεύει συνεχώς κάτω από μια αφόρητη οικονομική κρίση.
Ο 53χρονος Milei, οικονομολόγος και πρώην τηλεοπτική προσωπικότητα με σχετικά μικρή πολιτική εμπειρία, εισέβαλε στην παραδοσιακά κλειστή πολιτική σκηνή της Αργεντινής σαν σίφουνας με μια σειρά ανατρεπτικών προτάσεων που, όπως λέει, χρειάζονται για να ανατραπεί οι καταρρακωμένες, οικονομία και διακυβέρνηση.
Ο Milei συγκέντρωσε το 56% των ψήφων, με καταμετρημένο το 95%, κερδίζοντας κατά κράτος τον Sergio Massa, τον κεντροαριστερό υπουργό Οικονομίας της Αργεντινής, ο οποίος πήρε περίπου το 44%. Ο 51 ετών Massa παραδέχτηκε την ήττα του ακόμη και πριν ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα.
Ο Milei έχει δεσμευτεί να μειώσει τις δαπάνες και τους φόρους, να κλείσει την κεντρική τράπεζα της Αργεντινής και να αντικαταστήσει το νόμισμα της χώρας με το δολάριο των ΗΠΑ. Έχει επίσης προτείνει την απαγόρευση των αμβλώσεων, τη χαλάρωση των κανονισμών για τα όπλα και θεωρεί συμμάχους της Αργεντινής μόνο τις χώρες που θέλουν να «παλέψουν ενάντια στον σοσιαλισμό», αναφέροντας συχνά τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ ως παραδείγματα.
Στη νικητήρια ομιλία του, επιτέθηκε στην πολιτική «κάστα» που λέει ότι έχει πλουτίσει εις βάρος του μέσου Αργεντινού, λέγοντας ότι «σήμερα είναι το τέλος της αργεντίνικης παρακμής». Προσέφερε όμως και ένα κλαδί ελιάς. «Θέλω να πω σε όλους τους Αργεντινούς και σε όλους τους πολιτικούς ηγέτες και σε όλους εκείνους που θέλουν να ενταχθούν στη νέα Αργεντινή: Θα είστε ευπρόσδεκτοι», είπε.
Η εκλογή Milei είναι μια νίκη και για το παγκόσμιο ακροδεξιό κίνημα που ενισχύθηκε με την εκλογή του Trump και παρόμοιων πολιτικών, μεταξύ των οποίων ο Jair Bolsonaro της Βραζιλίας, αν και ο τελευταίος δείχνει να παραπαίει τα τελευταία χρόνια με μεγάλες εκλογικές απώλειες. Ο Bolsonaro και κόμμα Vox της Ισπανίας υποστήριξαν ανοιχτά τον Milei, ο πρώην παρουσιαστής του Fox News, Tucker Carlson, ταξίδεψε στην Αργεντινή για να του πάρει συνέντευξη και ο δισεκατομμυριούχος Elon Musk δήλωσε την Κυριακή μετά τη νίκη του Milei ότι «η ευημερία είναι μπροστά για την Αργεντινή».
Ο Trump συνεχάρη επίσης τον Milei. «Είμαι πολύ περήφανος για σένα», είπε σε μια διαδικτυακή ανάρτησή του. «Θα κάνετε την Αργεντινή πραγματικά μεγάλη ξανά!».
Ο Milei έχει σε γενικές γραμμές «αγκαλιάσει» τις συγκρίσεις με τον Trump και τον Bolsonaro. Ο ίδιος έχει σαφείς διαφορές με τους δύο πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένης της σθεναρής προσήλωσής του σε μια ελευθεριακή ιδεολογία που τον οδήγησε να υποστηρίξει, θεωρητικά, πολιτικές όπως η ανοιχτή μετανάστευση και η αποποινικοποίηση των ναρκωτικών. Αλλά το πολιτικό στυλ του Milei μοιάζει με το δικό τους από πολλές απόψεις. Για παράδειγμα, επιτίθεται σκληρά στους επικριτές του και στα μέσα ενημέρωσης, αποκαλεί την επιστημονική συναίνεση για την αλλαγή του κλίματος σοσιαλιστική πλοκή, υποστηρίζει ότι μια σκιώδης κάστα ελέγχει τη χώρα και διάθέτει ακόμη και μια απείθαρχη κόμη που έχει γίνει διαδικτυακό μιμίδιο.
Επίσης, ο Milei αμφισβήτησε ανοιχτά τα αποτελέσματα των εκλογών στις ΗΠΑ του 2020 και των εκλογών στη Βραζιλία του 2022 και για μήνες ισχυρίζεται με ελάχιστα στοιχεία ότι οι εκλογές στην Αργεντινή νοθευτηκαν εναντίον του. Υποβάθμισε επίσης τις φρικαλεότητες της αιματηρής στρατιωτικής δικτατορίας της Αργεντινής από το 1976 έως το 1983, αποκαλώντας τις «υπερβολές» ως μέρος ενός «πολέμου» από τους αριστερούς. Ο ίδιος είπε κατά τη διάρκεια μιας εθνικής συζήτησης ότι ο αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν υπό τη δικτατορία ήταν πολύ μικρότερος από τις ευρέως αποδεκτές εκτιμήσεις για 30.000 ανθρώπους.
Ωστόσο, ο Milei θα αντιμετωπίσει πλέον μια μεγάλη πρόκληση που ουσιαστικά κανένας άλλος πρόεδρος της Αργεντινής δεν κατάφερε να λύσει εδώ και δεκαετίες: Την οικονομία της Αργεντινής.
Οι αποτυχημένες οικονομικές πολιτικές έχουν αφήσει εδώ και καιρό την Αργεντινή με μια από τις πιο διαρκώς ασταθείς οικονομίες του κόσμου, ωστόσο, ακόμη και με τα συγκεκριμένα κριτήρια, το έθνος των 46 εκατομμυρίων βρίσκεται σε μια από τις χειρότερες κρίσεις του.
Ο ετήσιος πληθωρισμός έχει εκτοξευθεί πάνω από το 140%, το οποίο είναι το τρίτο υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο, περισσότεροι από δύο στους πέντε Αργεντινούς ζουν τώρα στη φτώχεια και η αξία του νομίσματος της χώρας έχει πέσει κατακόρυφα. Τον Απρίλιο του 2020, στην αρχή της πανδημίας, 1 $ αγόραζε 80 πέσος, χρησιμοποιώντας μια ανεπίσημη ισοτιμία που βασίζεται στην αξιολόγηση του νομίσματος της αγοράς. Αυτή την εβδομάδα, 1 $ αγοράζει σχεδόν 1.000 πέσος.
Ο Milei υποστήριξε ότι η λύση είναι μια δραστική ρήξη με τις παλιές πολιτικές. Η εκστρατεία του επικεντρώθηκε στις δεσμεύσεις να «ανατινάξει» την κεντρική τράπεζα και να δολαριοποιήσει την οικονομία, όπως απεικονίζεται και από τον ίδιο στις αφίσες του να συντρίβει μινιατούρες της τράπεζας και αμερικανικά χαρτονομίσματα των 100 δλαρίων να έχουν πάνω τους το πρόσωπο του.
Το άλλο διαφημιστικό της προεκλογικής εκστρατείας του ήταν ένα αλυσοπρίονο το οποίο αντιπροσώπευε τις βαθιές περικοπές που θέλει να προσφέρει στην κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των φόρων, περικοπές κανονισμών όσον αφορά την ιδιωτικοποίηση κρατικών βιομηχανιών, μείωση του αριθμού των ομοσπονδιακών υπουργείων σε οκτώ από 18, μετατόπιση της δημόσιας εκπαίδευσης σε σύστημα βασισμένο σε κουπόνια και της δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης σε ασφαλιστική και περικοπή των ομοσπονδιακών δαπανών έως και 15% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της Αργεντινής. Πρόσφατα μόνο έκανε πίσω σε κάποιες από τις προτάσεις του.
Ωστόσο, οικονομολόγοι και πολιτικοί αναλυτές λένε ότι ο Milei δεν έχει την πολιτική υποστήριξη και τις οικονομικές συνθήκες για να πραγματοποιήσει μια τέτοια ριζική αλλαγή.
Το εκκολαπτόμενο κόμμα του Liberty Advances κατέχει μόλις επτά από τις 72 έδρες της Γερουσίας της Αργεντινής και 38 από τις 257 στη Βουλή της. Ο ίδιος εξελέγη στην Κάτω Βουλή του Κογκρέσου της Αργεντινής το 2021 και η έδρα του θα πάει τώρα σε άλλο μέλος του κόμματός του. Παρόλα αυτά, για πολλούς Αργεντινούς, ο Milei είναι ένα ευπρόσδεκτο διάλειμμα από τον Περονισμό, το πολιτικό κίνημα που κατείχε την προεδρία για 16 από τα τελευταία 20 χρόνια, εφαρμόζοντας κυρίως αριστερές πολιτικές οι οποίες που έστειλαν τη χώρα από την άνθηση της σε παντελή κατάρρευση.
«Θέλω ένα μέλλον», είπε η 22χρονη Dana Durante, personal trainer, σε μια χαρούμενη γιορτή στο δρόμο στο κέντρο του Buenos Aires, όπου άνθρωποι φώναζαν «ελευθερία» και κυμάτιζαν σημαίες της Αργεντινής. Είπε ότι σκεφτόταν να εγκαταλείψει τη χώρα εάν o Milei έχανε. «Αυτή είναι μια επανάσταση», είπε. «Για μια διαφορετική χώρα. Για μια καλύτερη Αργεντινή».
Πολλοί ψηφοφόροι, μετά την πιο πρόσφατη οικονομική παρακμή και μια σειρά από σκάνδαλα διαφθοράς, ήταν απελπισμένοι για οποιαδήποτε αλλαγή, παρά τις όποιες αμφιβολίες είχαν για την εκκεντρική προσωπικότητα και το επιθετικό ταμπεραμέντο του Milei.
«Δεν μπορώ να συνεχίσω να ψηφίζω υπέρ της διαφθοράς», είπε 58χρονη Silvana Cavalleri, κτηματομεσίτρια, αφού ψήφισε διστακτικά υπέρ του Milei. «Ελπίζω ότι ο Milei είναι τουλάχιστον λιγότερο διεφθαρμένος. Όχι ότι νομίζω ότι δεν είναι καθόλου».
Η αντιπρόεδρος του Milei, Victoria Villarruel, έχει επίσης επικριθεί για το παρελθόν της και για κάποια από τα σχόλια της, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που υπερασπίζονταν τη δικτατορία. Η ίδια, η οποία προέρχεται από μια στρατιωτική οικογένεια, διευθύνει μια οργάνωση που αναγνωρίζει θύματα επιθέσεων που πραγματοποιήθηκαν από αριστερούς αντάρτες πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τον στρατό.
Ο Milei θα ορκιστεί πρόεδρος στις 10 Δεκεμβρίου, την 40ή επέτειο από την ορκωμοσία του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου προέδρου μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας.
