Τετάρτη 22 Μαρτίου 2023
Η βιομηχανία τεχνολογίας είναι η κινητήρια δύναμη ανάπτυξης της οικονομίας του Ισραήλ, συνεισφέροντας το 17% του ΑΕΠ και είναι υπεύθυνη για πάνω από το 50% των εξαγωγών και περίπου το 25% των φόρων μισθοδοσίας. Το 2022, οι ξένες επενδύσεις κεφαλαίων στην ισραηλινή υψηλή τεχνολογία ανήλθαν σε περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια.
Με απλά λόγια η συνεισφορά των εταιριών υψηλής τεχνολογίας στο ΑΕΠ του Ισραήλ είναι σχεδόν αντίστοιχη με την συνεισφορά του τουρισμού (-Στάσου, μύγδαλα, tzatziki, kamaki, suvlaki, syrtaki) στο Ελληνικό ΑΕΠ.
Στο μεταξύ η δικαστική αναθεώρηση που προωθεί η κυβέρνηση Netanyahu προκαλεί έντονες αντιδράσεις στο Ισραήλ την ίδια στιγμή που τόσο η επικεφαλής οικονομολόγος του υπουργείου, Shira Greenberg όσο και ο κεντρικός τραπεζίτης Amir Yaron προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της αναθεώρησης στην οικονομία, τις επενδύσεις, τη πιστοληπτική ικανότητα της χώρας και τον κίνδυνο εξόδου εταιριών υψηλής τεχνολογίας από το Ισραήλ.
Ανώτεροι αξιωματούχοι του υπουργείου Οικονομικών προειδοποίησαν τη Δευτέρα τον υπουργό Οικονομικών Bezalel Smotrich ότι η προτεινόμενη δικαστική αναθεώρηση που προωθεί η κυβέρνηση θα μπορούσε να εμποδίσει την ανάπτυξη της χώρας, με αποτέλεσμα σοβαρή απώλεια φορολογικών εσόδων και να προκαλέσει «πολύ σημαντική ζημιά» στην οικονομία-σημειώνει στο ρεπορτάζ της η Sharon Wrobel για τους Times του Ισραήλ.
Κατά τη διάρκεια της εσωτερικής συζήτησης, στελέχη του τμήματος προϋπολογισμού παρουσίασαν στον Smotrich πιθανές οικονομικές επιπτώσεις των σχεδιαζόμενων δικαστικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένου ενός εγγράφου θέσης που συνέταξε η επικεφαλής οικονομολόγος του υπουργείου, Shira Greenberg-photo κάτω. Οι αξιωματούχοι προειδοποίησαν για τον πιθανό καθοδικό κίνδυνο για την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ και το σχετικό κόστος και την έλλειψη οικονομικής ανάπτυξης.
Shira Greenberg, Chief Economist of the Ministry of Finance attends a press conference with at the Finance Ministry office in Jerusalem
Το shekel έφτασε τα 3,7 ανά δολάριο στην ενδοημερήσια διαπραγμάτευση αυτή την εβδομάδα, το πιο αδύναμο επίπεδό του εδώ και τέσσερα χρόνια, καθώς ο συνασπισμός του πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu προώθησε τη νομοθεσία που θα παρείχε στην κυβέρνηση τον έλεγχο του διορισμού των δικαστών, συμπεριλαμβανομένων των δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, την ικανότητα του Ανώτατου Δικαστηρίου να επανεξετάζει και να καταργεί τη νομοθεσία.
Η επιδείνωση του προφίλ πιστωτικού κινδύνου της χώρας θα οδηγήσει σε υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους και θα κάνει το κόστος δανεισμού των επιχειρήσεων πιο ακριβό, καθώς και θα επηρεάσει αρνητικά τις άμεσες ξένες επενδύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη, σύμφωνα με έγγραφα του υπουργείου Οικονομικών, αναφέρεται στα εβραϊκά μέσα ενημέρωσης.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, το βάρος της χρηματοδότησης του δημόσιου χρέους εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 3,2 δισεκατομμύρια NIS (976 εκατομμύρια δολάρια) σε 8,6 δισεκατομμύρια NIS ετησίως και το κόστος χρηματοδότησης των επιχειρήσεων κατά 6,2 δισεκατομμύρια NIS σε 8,7 δισεκατομμύρια NIS, ανέφεραν οι αξιωματούχοι.
Μια υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας εκτιμήθηκε ότι θα οδηγήσει σε απώλεια 2,8% έως 5,6% στην οικονομική ανάπτυξη έναντι της προβλεπόμενης ανάπτυξης, η οποία σε μια δεκαετία θα μεταφραζόταν σε απώλεια 50-100 δισεκατομμυρίων NIS (14-27 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως στο ΑΕΠ.
Η απώλεια προϊόντος μέσα σε μια δεκαετία θα μείωνε τα κρατικά έσοδα κατά περίπου 15-30 δισεκατομμύρια NIS ετησίως, με βάση την τρέχουσα φορολογική επιβάρυνση.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Fitch Ratings επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ Α+ με σταθερή προοπτική, επικαλούμενη την «διαφοροποιημένη, ανθεκτική» οικονομία της χώρας, αλλά προειδοποίησε ότι οι προγραμματισμένες δικαστικές αλλαγές θα μπορούσαν να έχουν «αρνητικό αντίκτυπο» στο πιστωτικό του προφίλ.
Ο οίκος αξιολόγησης σημείωσε επίσης ότι ορισμένες χώρες που έχουν περάσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις που μειώνουν τους θεσμικούς ελέγχους και τις ισορροπίες έχουν δει σημαντική αποδυνάμωση των δεικτών διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι οποίοι αποτελούν «με επιρροή» μέρος του μοντέλου κρατικών πιστώσεων του οργανισμού.
«Η ζημιά στην κατάταξη του Ισραήλ στους δείκτες δημοκρατίας και διακυβέρνησης αναμένεται να οδηγήσει σε διαρθρωτική πτώση του ρυθμού αύξησης του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 0,8% ετησίως, πράγμα που σημαίνει ότι στα πέντε χρόνια μετά την ψήφιση της μεταρρύθμισης, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε συνολική απώλεια του ΑΕΠ περίπου 270 δισεκατομμυρίων NIS και μείωση των συνολικών κρατικών εσόδων κατά περίπου 70 δισεκατομμύρια NIS», σύμφωνα με το έγγραφο θέσης της Greenberg. «Μια δεκαετία αργότερα ο αρνητικός αντίκτυπος στα κρατικά έσοδα υπολογίζεται σε περίπου 385 δισεκατομμύρια NIS για τα επόμενα 5 χρόνια».
Στη συνάντηση με τον Smotrich συμμετείχαν η Greenberg, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών Shlomi Heisler, ο διευθυντής προϋπολογισμού Yogev Gradus, ο γενικός λογιστής Yali Rotenberg και ο διευθυντής της φορολογικής αρχής Eran Yaacov.
Το σχετικό έγγραφο που παρουσίασε η Shira Greenberg στον Υπ. Οικονομικών επισημαίνει ότι λόγω της δομής της ισραηλινής οικονομίας, ο αρνητικός αντίκτυπος στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη μπορεί να εκδηλωθεί γρήγορα, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας, λόγω των διασυνοριακών δραστηριοτήτων των εταιρειών και της εξάρτησής τους από τη διεθνή χρηματοδότηση και τους ειδικευμένους εργαζομένους που μπορεί να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Η βιομηχανία τεχνολογίας είναι η κινητήρια δύναμη ανάπτυξης της οικονομίας του Ισραήλ, συνεισφέροντας το 17% του ΑΕΠ και είναι υπεύθυνη για πάνω από το 50% των εξαγωγών και περίπου το 25% των φόρων μισθοδοσίας. Το 2022, οι ξένες επενδύσεις κεφαλαίων στην ισραηλινή υψηλή τεχνολογία ανήλθαν σε περίπου 12 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η Greenberg ανέφερε αρχικές ενδείξεις αρνητικού οικονομικού κλίματος που αντικατοπτρίζεται σε εταιρείες που επιδιώκουν να αποσύρουν τις τεχνολογικές δραστηριότητες από το Ισραήλ, δηλώσεις πρόθεσης για μείωση των ξένων επενδύσεων και έρευνες για εταιρικές επανεγγραφές από ισραηλινές εταιρείες.
«Αυτός ο τύπος δυναμικής δεν αναπτύσσεται γραμμικά, αλλά μπορεί να γίνει χιονοστιβάδα, και κάτω από ορισμένα σενάρια μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική εκροή φυσικού κεφαλαίου ή/και ανθρώπινου κεφαλαίου, δηλαδή διαρροή εγκεφάλων στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας», προειδοποίησε. «Σε αυτά τα σενάρια ο αρνητικός αντίκτυπος στην ισραηλινή οικονομία αναμένεται να είναι σοβαρός και διαρκής».
Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s νωρίτερα αυτόν τον μήνα προειδοποίησε ήδη ότι η σχεδιαζόμενη δικαστική αναθεώρηση θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη θεσμική ισχύ της χώρας και εάν εφαρμοστεί πλήρως θα μπορούσε να είναι «πιστωτικά αρνητική», θέτοντας απειλή για την οικονομία και ειδικότερα για τις εισροές κεφαλαίων στον τεχνολογικό τομέα.
Σε επίσημη δήλωση του υπουργείου Οικονομικών, η συζήτηση χαρακτηρίστηκε ως παρουσίαση μακροοικονομικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των «πιθανών κινδύνων και ευκαιριών» της δικαστικής αναθεώρησης.
«Είναι δουλειά μας… να προετοιμαστούμε για οποιοδήποτε σενάριο, να διαμορφώσουμε δημοσιονομικές και συστημικές λύσεις και να μετατρέψουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες», είπε ο Smotrich. «Πιστεύω ότι η μεταρρύθμιση έχει μεγάλες ευκαιρίες για την οικονομία όσον αφορά την ασφάλεια δικαίου και την ανανεωμένη συνέργεια μεταξύ εξουσίας και ευθύνης που θα οδηγήσει σε ένα πιο ευέλικτο μοντέλο διαχείρισης κινδύνου, το οποίο θα οδηγήσει σε μείωση της γραφειοκρατίας και των ρυθμίσεων και σε μεγάλη ανάπτυξη.”
Governor of the Bank of Israel Amir Yaron
Τη Δευτέρα, ο διοικητής της Τράπεζας του Ισραήλ Amir Yaron συναντήθηκε με τον γενικό εισαγγελέα Gali Baharav-Miara για να συζητήσουν τις οικονομικές επιπτώσεις της προτεινόμενης νομικής αναθεώρησης, σύμφωνα με δημοσίευμα του Channel 13.
Η οικονομία αναπτύχθηκε 6,5% το 2022, με βραδύτερο ρυθμό από τη γρήγορη επέκταση 8,6% το 2021. Το ΑΕΠ αυξήθηκε εποχικά προσαρμοσμένο, ετησίως 5,8% το τέταρτο τρίμηνο του 2022, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των αναλυτών. Το 2022, η μέση ανάπτυξη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ ήταν 2,8%. Η κεντρική τράπεζα προβλέπει οικονομική ανάπτυξη 3% το 2023 και 3,5% το 2024.
Ο Yaron προειδοποίησε σε συνέντευξή του στο CNN την περασμένη εβδομάδα ότι η σαρωτική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης ήταν «βιαστική» και ανέφερε ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους μια τακτική και ευρέως συμφωνημένη διαδικασία ήταν σημαντική ώστε να αποφευχθεί το σενάριο οι εταιρείες να κατευθύνουν τις επενδύσεις μακριά από την ισραηλινή αγορά, κάτι που πολλές μεγάλες εταιρείες έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα το κάνουν.
