Τον Ιούνιο του 2016, η Βρετανία ψήφισε υπέρ της αποχώρησης της από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια εξέλιξη που προμήνυε τη νίκη του Donald Trump στις αμερικανικές εκλογές, λίγους μήνες αργότερα.
Από τον Stephen Collinson/CNN
Τώρα, τον Ιούνιο του 2024, υποψήφιοι της Άκρας Δεξιάς, πολλοί από τους οποίους συμμερίζονται τις πολιτικές του Trump, την εχθρότητα προς τους μετανάστες, τα φλογερά οικονομικά μήηνύματα αλλαγών και την περιφρόνηση για τις κυβερνητικές ελίτ και τους παγκοσμιοποιητικούς θεσμούς, είχαν σαρωτικά κέρδη στις εκλογές της ΕΕ.
Αυτός ο πολιτικός κεραυνός μπορεί να χτυπήσει δύο φορές;
Οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ δεν παίρνουν κατευθύνσεις από τους ξένους και οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές, που διεξάγονται ανά πολιτεία, είναι πολύ διαφορετικές από αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, η νίκη του Trump πριν από οκτώ χρόνια είχε να κάνει περισσότερο με τις ανεπάρκειες της εκστρατείας της Δημοκρατικής Hilary Clinton παρά με το Brexit. Αλλά ο Joe Biden έχει λόγους να ανησυχεί.
Οι πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη οδηγήθηκαν από ένα μήνυμα που αναμειγνύει ένα ισχυρό πολιτικό κοκτέιλ: Την οργή του κόσμου για τη μετανάστευση που θεωρείται εκτός ελέγχου, τον πόνο των ψηφοφόρων που αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές και το κόστος από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο Trump χτυπά αυτά τα θέματα σκληρά στις αποκαλούμενες Πολιτείες πεδίου-μάχης (Swing States) που ουσιαστικά θα αποφασίσουν για την κούρσα του Λευκού Οίκου.
Ένα άλλο μάθημα των ευρωεκλογών είναι ότι σε μια εποχή πληθωρισμού, οι κατεστημένοι φορείς είναι ευάλωτοι έναντι ενός δυσαρεστημένου εκλογικού σώματος.
Όταν ο Biden φτάσει στη σύνοδο κορυφής της G7 στην Ιταλία αυτή την εβδομάδα, θα συμμετάσχει σε μια τετράδα άλλων τεσσάρων πολιτικά εξασθενημένων δυτικών ηγετών. Ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron και ο Γερμανός καγκελάριος Olaf Scholz είναι αποδυναμωμένοι μετά τις ήττες που υπέστησαν στις ευρωπαϊκές εκλογές, οι οποίες επιβράβευσαν ακροδεξιά κόμματα.
Τα χαμηλά ποσοστά αποδοχής του Καναδού Πρωθυπουργού Justin Trudeau σημαίνουν ότι μπορεί να μην οδηγήσει καν το Φιλελεύθερο Κόμμα του στις εκλογές που θα διεξαχθούν μέχρι το τέλος του επόμενου έτους. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Rishi Sunak αναμένεται να εξαφανιστεί στις γενικές εκλογές του επόμενου μήνα μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης των Συντηρητικών. Κατά ειρωνικό τρόπο, ο πιο ασφαλής Ευρωπαίος ηγέτης στη G7 θα είναι η Giorgia Meloni, η δεξιά πρωθυπουργός της Ιταλίας, μιας χώρας που είναι γνωστή για τη αλλαγή ηγετών με γρήγορους ρυθμούς. Το κόμμα της Meloni είχε μεγάλη επιτυχία το Σαββατοκύριακο, καθιστώντας την έναν από τους πιο ισχυρούς ηγέτες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Σωτήριο για τον Biden θα μπορούσε να είναι το γεγονός ότι οι εκλογές στις ΗΠΑ δεν αφορούν μια παραδοσιακή αντιπαράθεση μεταξύ ενός εξεγερμένου αουτσάιντερ και ενός αντιδημοφιλούς εν ενεργεία προέδρου. Ο Trump είναι, από πολλές απόψεις, ένας πρόεδρος του κατεστημένου που υπερηφανεύεται για το ότι υπηρέτησε στον Λευκό Οίκο και ότι κουβαλά βαριές πολιτικές αποσκευές ως πρώην πρόεδρος που παραπέμφθηκε δύο φορές και καταδικάστηκε μία.
Και ο λαϊκιστικός εθνικισμός ή η Άκρα Δεξιά δεν είναι σε άνοδο παντού.
Ο Biden οδήγησε μια εκπληκτικά επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία στις Ενδιάμεσες Εκλογές έναντι του «Make America Great Again» του GOP το 2022. Επίσης, μια αναμενόμενη επιστροφή στην εξουσία από το Εργατικό Κόμμα στη Βρετανία τον επόμενο μήνα θα ανατρέψει την τάση των ανερχόμενων δεξιών κομμάτων. Και η Πολωνία μόλις απέρριψε οκτώ χρόνια λαϊκιστικής διακυβέρνησης που άντλησε έμπνευση από τον Trump.
Ο Macron αντέδρασε στην έκρηξη του ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συσπείρωση της Marine Le Pen με μια τολμηρή απόφαση που κατέπληξε τους σχολιαστές που παρακολουθούσαν την μετεκλογική ομιλία του στα τηλεοπτικά στούντιο. Διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε νέες εκλογές. Η Εθνική Συσπείρωση είναι μια εξέλιξη του ακροδεξιού αντιμεταναστευτικού Εθνικού Μετώπου, το οποίο ποτέ δεν κατάφερε να περιηγηθεί στο εκλογικό σύστημα δύο γύρων της χώρας για να κερδίσει την προεδρία. Η Le Pen έχει πλέον μετριάσει ορισμένες πολιτικές της προκειμένου να απευθύνεται σε μια ευρύτερη ομάδα ψηφοφόρων.
Ο Macron, ο οποίος ηγείται ενός κεντρώου κόμματος που νικήθηκε στις ευρωπαϊκές εκλογές, μπορεί να στοιχηματίζει ότι η μεγαλύτερη προσέλευση στις βουλευτικές εκλογές θα μπορούσε να αναστρέψει την τάση. Στη Βουλή θα μπορούσε να προκύψει και ένας μετεκλογικός αντι-ακροδεξιός συνασπισμός. Αλλά εάν η Εθνική Συσπείρωση κερδίσει τις εκλογές των δύο γύρων που πραγματοποιούνται εβδομάδες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, ο Macron μπορεί να αναγκαστεί να διορίσει τον 28χρονο ακροδεξιό Jordan Bardella ως πρωθυπουργό σε μια δύσκολη συμφωνία συμβίωσης.
Ο Macron είπε στους ψηφοφόρους ότι το στοίχημα του βασίζεται στην εμπιστοσύνη «στην ικανότητα του γαλλικού λαού να κάνει την πιο δίκαιη επιλογή για τον εαυτό του και για τις μελλοντικές γενιές». Παρακαλεί σιωπηρά τους ψηφοφόρους που είναι απελπισμένοι για την οικονομία να σώσουν τις θεμελιώδεις αξίες της χώρας τους, χαρακτηρίζοντας την ανακοίνωσή του ως πράξη «εμπιστοσύνης στη δημοκρατία μας».
Αυτό είναι μάλλον παρόμοιο με την προειδοποίηση ότι η αμερικανική δημοκρατία βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο και πρέπει να σωθεί από τους ψηφοφόρους, την οποία ο Biden εξέφρασε στο πλευρό του Macron την περασμένη εβδομάδα κατά τη διάρκεια των εορτασμών για την 80η επέτειο της απόβασης στη Νορμανδία. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Λευκός Οίκος θα παρακολουθεί τα αποτελέσματα των γαλλικών εκλογών στις 7 Ιουλίου ακόμη πιο προσεκτικά από τις αναμετρήσεις της Κυριακής στην ΕΕ.
