Η μείωση του πληθυσμού θα αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο
Ένα μέλλον με λιγότερους ανθρώπους προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες και ένα πιο υγιές περιβάλλον
Aυτό υποστηρίζει η Stephanie Feldstein* στο σχετικό άρθρο της στον ιστότοπο Scientific American
Πάμε να δούμε τα επιχειρήματά της.
Aπόδοση> Κουρδιστό Πορτοκάλι
Ο πληθυσμός της Κίνας έχει μειωθεί μετά από δεκαετίες μεγάλης ανάπτυξης. Αυτή η μεγάλη αλλαγή στην πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου θα ήταν μεγάλη υπόθεση από μόνη της, αλλά η Κίνα δεν είναι μόνη της με τους μειούμενους αριθμούς της: παρά τη σημαντική περίσταση του παγκόσμιου πληθυσμού που ξεπέρασε τα οκτώ δισεκατομμύρια στα τέλη του περασμένου έτους, τα Ηνωμένα Έθνη προβλέπουν ότι δεκάδες χώρες θα έχουν συρρίκνωση πληθυσμών έως το 2050. Αυτά είναι καλά νέα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι κανένας άλλος πληθυσμός μεγάλου ζώου δεν έχει αυξηθεί τόσο πολύ, τόσο γρήγορα ή τόσο καταστροφικά για άλλα είδη όσο το δικό μας, θα πρέπει όλοι να γιορτάζουμε τη μείωση του πληθυσμού.
Η μείωση του πληθυσμού θα μειώσει την πίεση που ασκούν οκτώ δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη. Ως διευθυντής πληθυσμού και βιωσιμότητας στο Center for Biological Diversity, έχω δει τις καταστροφικές συνέπειες του διαρκώς διευρυνόμενου αποτυπώματός μας στα παγκόσμια οικοσυστήματα. Αλλά αν ακούσετε τους οικονομολόγους (και τον Elon Musk), ίσως πιστεύετε ότι η πτώση των ποσοστών γεννήσεων σημαίνει ότι ο ουρανός πέφτει καθώς λιγότερα μωρά σημαίνει λιγότεροι εργαζόμενοι και καταναλωτές που οδηγούν την οικονομική ανάπτυξη.
Αλλά υπάρχουν περισσότερα στην ιστορία από τα δολάρια. Όπου το τρέχον μοντέλο ατελείωτης ανάπτυξης και βραχυπρόθεσμων κερδών θυσιάζει ευάλωτους ανθρώπους και το μέλλον του πλανήτη, η μείωση του πληθυσμού θα μπορούσε να βοηθήσει στη δημιουργία ενός μέλλοντος με περισσότερες ευκαιρίες και ενός υγιούς, βιολογικά πλούσιου κόσμου. Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι – και αποφασίζουμε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Μπορούμε να διατηρήσουμε το οικονομικό status quo και να συνεχίσουμε να επιδιώκουμε την άπειρη ανάπτυξη σε έναν πεπερασμένο πλανήτη. Ή μπορούμε να δώσουμε προσοχή στα προειδοποιητικά σημάδια ενός πλανήτη που έχει φτάσει στα όριά του, να βάλουμε φρένο στην περιβαλλοντική καταστροφή και να επιλέξουμε έναν διαφορετικό τρόπο για να ορίσουμε την ευημερία που βασίζεται στην ισότητα και σε έναν ακμάζοντα φυσικό κόσμο.
Κάθε άτομο στον πλανήτη χρειάζεται τροφή, νερό, ενέργεια και ένα μέρος που να το αποκαλεί σπίτι. Και αν θέλουμε να αυξήσουμε την ισοτιμία του πλούτου και την ποιότητα ζωής —όπως θα έπρεπε— οι απαιτήσεις ανά άτομο θα αυξηθούν, ακόμη και με το καλύτερο σενάριο για βιώσιμη ανάπτυξη.
Για παράδειγμα, καθώς η Κίνα αυξανόταν σε πληθυσμό και πλούτο, αυξάνονταν και οι απαιτήσεις της στον πλανήτη. Το κατά κεφαλήν περιβαλλοντικό αποτύπωμα της Κίνας είναι λιγότερο από το ήμισυ των ΗΠΑ, αλλά το συνολικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα της χώρας είναι διπλάσιο, με το έθνος να ευθύνεται για το ένα τέταρτο της εισαγόμενης αποψίλωσης των δασών και το ένα τρίτο των παγκόσμιων εκπομπών θερμοκηπίου. Η μείωση της κατανάλωσης στις χώρες υψηλού εισοδήματος είναι απαραίτητη, αλλά ανεπαρκής από μόνη της εάν ο παγκόσμιος πληθυσμός συνεχίσει να αυξάνεται.
Καθώς ο ανθρώπινος πληθυσμός έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια, οι πληθυσμοί της άγριας ζωής έχουν πέσει κατακόρυφα κατά 69% κατά μέσο όρο. Έχουμε ήδη αλλάξει τουλάχιστον το 70% της Γης, με ορισμένες αναφορές να ανεβάζουν αυτόν τον αριθμό στο 97%. Οι δραστηριότητές μας έχουν εκδιώξει την άγρια ζωή από τα σπίτια τους και έχουν καταστρέψει αναντικατάστατα οικοσυστήματα.
Η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι από μόνη της τραγική. Ένας κόσμος χωρίς ελέφαντες, σαλαμάνδρες και εκατομμύρια άλλα είδη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν τις επόμενες δεκαετίες θα ήταν βαθιά φτωχός. Τα άγρια φυτά και ζώα εμπλουτίζουν τη ζωή μας και κρατούν ζωτικά οικοσυστήματα μαζί. Το γλυκό νερό που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε, τα φυτά στα οποία βασιζόμαστε για τροφή και φάρμακα και τα δάση στα οποία βασιζόμαστε για καθαρό αέρα και δέσμευση άνθρακα είναι όλα προϊόντα πολύπλοκων αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μορφών ζωής που κυμαίνονται από μικρόβια και επικονιαστές έως σαρκοφάγα και οδοκαθαριστές . Όταν τραβηχτεί έστω και ένα νήμα από αυτήν την ταπετσαρία, ολόκληρο το σύστημα μπορεί να ξετυλιχτεί.
Για όσους ανησυχούν περισσότερο για τα οικονομικά παρά για τη ζωή στη Γη, η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι η κατάρρευση του οικοσυστήματος θα μπορούσε να κοστίσει 2,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2030. Η Deloitte υπολόγισε πρόσφατα ότι το κλιματικό χάος θα μπορούσε να κοστίσει μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες 14,5 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2070 καθώς ανταποκρινόμαστε στις ολοένα και πιο συχνές και έντονες ζημιές που προκαλούνται από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις πυρκαγιές, καθώς και τις απειλές για κοινότητες, αγροκτήματα και επιχειρήσεις από ξηρασίες και απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες. Ενώ πολλοί υποθέτουν ότι η μείωση του πληθυσμού θα έβλαπτε αναπόφευκτα την οικονομία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας όχι μόνο θα είχαν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες εκπομπές έως το 2055, αλλά και αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος κατά 10%.
Τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας συνήθως σηματοδοτούν επίσης αύξηση της ισότητας των φύλων. Οι καλύτερα μορφωμένες γυναίκες τείνουν να έχουν λιγότερα παιδιά αργότερα στη ζωή τους. Αυτό επιβραδύνει την αύξηση του πληθυσμού και συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Και όταν οι γυναίκες έχουν ηγετικούς ρόλους, είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να προωθήσουν πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία της φύσης. Αυτά τα αποτελέσματα είναι παρενέργειες των πολιτικών που είναι απαραίτητες ανεξάρτητα από τον αντίκτυπό τους στον πληθυσμό.
Σε μέρη όπου έχουν συμβεί αυτές οι πολιτιστικές αλλαγές, δεν υπάρχει επιστροφή. Ακόμη και στην Κίνα, όπου η γονιμότητα αρχικά μειώθηκε από τη δρακόντεια πολιτική του ενός παιδιού, οι γυναίκες δεν θέλουν να εγκαταλείψουν την εκπαιδευτική και οικονομική τους ελευθερία τώρα που επιτρέπονται οι μεγαλύτερες οικογένειες.
Η μείωση του πληθυσμού είναι απλώς μια απειλή για μια οικονομία που βασίζεται στην ανάπτυξη. Η στροφή σε ένα μοντέλο που βασίζεται στην αποανάπτυξη και τη δικαιοσύνη παράλληλα με τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας θα βοηθήσει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στην αύξηση του πλούτου και της ευημερίας.
Εάν οι πληθυσμοί μειωθούν, ορισμένα μέρη θα πρέπει να προσαρμοστούν στην κοινωνική γήρανση. Εάν επιλέξουμε μια σκόπιμη πτώση που προκύπτει από την αυξημένη ευημερία, τότε θα μπορούσαμε να αφαιρέσουμε τον φόβο από τον οικογενειακό προγραμματισμό και να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον για τους ανθρώπους και τον πλανήτη.
Πρέπει να επιλέξουμε. Μπορούμε να αφήσουμε την οικονομία που βασίζεται στην ανάπτυξη να καθορίσει τη μοίρα του πλανήτη μας ή μπορούμε να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι η δημογραφία και η οικολογία είναι δύο ξεχωριστά ζητήματα.
Με το πρώτο σενάριο θα διαπιστώσουμε ότι μια οικονομία που τροφοδοτείται από απεριόριστη πληθυσμιακή αύξηση καθιστά ολοένα και πιο δύσκολη την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών κρίσεων. Οι κοινότητες ήδη παλεύουν μπροστά στην επιδείνωση της ξηρασίας, των ακραίων καιρικών συνθηκών και άλλων συνεπειών της κλιματικής διαταραχής – και η πίεση του πληθυσμού κάνει την προσαρμογή ακόμη πιο δύσκολη. Ένας αυξανόμενος πληθυσμός θα επιβαρύνει περαιτέρω τα κατεστραμμένα οικοσυστήματα, μειώνοντας την ανθεκτικότητά τους και αυξάνοντας τον κίνδυνο απειλών όπως πανδημίες (!), ερημοποίηση του εδάφους και απώλεια βιοποικιλότητας σε μια καθοδική πορεία.
Με τη δεύτερη —την αργή πτώση και ό,τι συνεπάγεται— μπορούμε τελικά να περιορίσουμε την πίεσή μας στο περιβάλλον, να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή και να προστατεύσουμε αρκετά μέρη ώστε η απειλούμενη άγρια ζωή να βρει καταφύγιο και ενδεχομένως να ανακάμψει.
Όμως, παρά το πόσο η αναπόφευκτη μείωση του πληθυσμού θα ωφελήσει τους ανθρώπους και τον πλανήτη, οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν κάνει λίγα για να προετοιμαστούν για έναν κόσμο πέρα από το παράδειγμα της ατελείωτης ανάπτυξης. Πρέπει να προετοιμαστούν για τη γήρανση του πληθυσμού τώρα, ενώ παράλληλα ευθυγραμμίζουν εκ νέου τις κοινωνικοοικονομικές δομές μας προς την αποανάπτυξη. Εν τω μεταξύ, η μετανάστευση μπορεί να βοηθήσει στην άμβλυνση ορισμένων από τα δημογραφικά χτυπήματα φέρνοντας νεότερους ανθρώπους σε χώρες που γερνούν.
Οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν στην υγειονομική περίθαλψη, να υποστηρίξουν τους φροντιστές, να βοηθήσουν τους ανθρώπους που θέλουν να εργαστούν περισσότερο και να επανασχεδιάσουν τις κοινότητες για να καλύψουν τις ανάγκες στέγασης, μεταφοράς και εξυπηρέτησης των ηλικιωμένων. Πρέπει να κινήσουμε την οικονομία μας προς μια οικονομία όπου οι άνθρωποι και η φύση μπορούν να ευδοκιμήσουν. Αυτό σημαίνει διαχείριση της κατανάλωσης, προτεραιότητα στην κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία έναντι των κερδών, την εκτίμηση της συνεργασίας και την αναγνώριση της ανάγκης για μια σειρά λύσεων με γνώμονα την κοινότητα. Αυτές οι πρακτικές υπάρχουν ήδη —σε προγράμματα αλληλοβοήθειας και συνεταιρισμούς που ανήκουν σε εργάτες— αλλά πρέπει να γίνουν το θεμέλιο της οικονομίας μας και όχι η εξαίρεση.
Πρέπει επίσης να συγκεντρώσουμε τα κινήματα για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα και την ισότητα των φύλων και το περιβαλλοντικό κίνημα. Η περιβαλλοντική τοξικότητα, η αναπαραγωγική υγεία και η προστασία της άγριας ζωής είναι βαθιά συνυφασμένες. Η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και τα υποβαθμισμένα οικοσυστήματα βλάπτουν τους εγκύους, τα έμβρυα και τα παιδιά και δυσκολεύουν τη δημιουργία ασφαλών και υγιών οικογενειών.
Τέλος, χρειαζόμαστε αυτό που οι πιο πρόσφατες εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα οδηγούν στο σπίτι, και οι οικολόγοι, οι επιστήμονες του κλίματος και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν απαιτήσει εδώ και δεκαετίες: μια ταχεία, δίκαιη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βιώσιμα συστήματα τροφίμων και μια παγκόσμια δέσμευση για ανάσχεση του ανθρώπου. -προκάλεσε εξαφανίσεις τώρα.
Η σταθεροποίηση και η μείωση του πληθυσμού θα επιτευχθεί αναπόφευκτα με το επίκεντρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να εγγυηθούν τη σωματική αυτονομία και την πρόσβαση στην περίθαλψη αναπαραγωγικής υγείας, την ισότητα των φύλων και την εκπαίδευση των γυναικών και των κοριτσιών.
Αντιμετωπίζοντας τις κρίσεις που έχουμε μπροστά μας, δίνοντας τη δυνατότητα σε όλους να αποφασίσουν αν και πότε θα κάνουν παιδιά και σχεδιάζοντας τη μείωση του πληθυσμού, μπορούμε να επιλέξουμε ένα μέλλον βιώσιμης αφθονίας.
Αυτό είναι ένα άρθρο γνώμης και ανάλυσης και οι απόψεις που εκφράζονται από τον συγγραφέα ή τους συγγραφείς δεν είναι απαραίτητα αυτές του Scientific American.
>
* Stephanie Feldstein is the Population and Sustainability Director at the Center for Biological Diversity, where she heads a national program that addresses the connection between human population growth, overconsumption, and the wildlife extinction crisis. She created the innovative Take Extinction Off Your Plate campaign, and her work has been featured in The Huffington Post, NPR, Salon, The Guardian, The Washington Post, and more.
She has a bachelor’s degree from the University of Michigan in creative writing, where she won a Hopwood Award and the Jeffrey L. Weisberg Memorial Prize for poetry. She has more than 20 years of experience in animal rescue and advocacy. When she’s not advocating for animals or the future of our planet, she can usually be found working on her next book in the company of assorted rescued dogs and cats.
>
Scientific American is part of Springer Nature, which owns or has commercial relations with thousands of scientific publications (many of them can be found at www.springernature.com/us). Scientific American maintains a strict policy of editorial independence in reporting developments in science to our readers
