Διαβαίνοντας το κατώφλι του εκσυγχρονισμού πολλά επαγγέλματα του χθες, έχουν μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και αυτό γιατί έχουν αλλάξει ο τρόπος ζωής, οι ανάγκες των ανθρώπων και ο τρόπος παραγωγής πολλών προϊόντων.
Γράφει η Ειρήνη Καρύδη
Ταξιδεύοντας με την χρονοκάψουλά μας, θα “γνωρίσουμε” ανθρώπους που προσδιορίζονταν ως καλφάδες και κόφτες, για το επάγγελμα του τεχνίτη υποδημάτων και όχι του τσαγκάρη.
Βρισκόμαστε, λοιπόν, στο Μοναστηράκι και πιο συγκεκριμένα στο Ψυρρή, οδός Κριεζή 3, σε μια από τις τελευταίες (ίσως) βιοτεχνίες υποδημάτων που έχουν μείνει στην Ελλάδα.
“Thomas Shoes” γράφει με καλλιγραφικά γράμματα η ταμπέλα και εκεί μας καλωσόρισαν δυο αδέλφια ο Θωμάς και ο Κωνσταντίνος Θωμάς, ανοίγοντας την τζαμένια πόρτα βρεθήκαμε σε ένα κόσμο γεμάτο κομψοτητα και ραφιναρισμένα σχέδια αλλά συνάμα μακρινό και ξεχασμένο στο παρελθόν, όπου διαπιστώσατε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα δύο αδέλφια αλλά και θαυμάσαμε την επινοητικότητά τους.
“Καταρχήν, η περιοχή του Ψυρρή από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο και έπειτα, ήταν η παπουτσομάνα όλης της Ελλάδας και με εξαγωγές. Βρισκόντουσαν χιλιάδες βιοτεχνίες για παπούτσια, τσάντες και ζώνες στην περιοχή αυτή. Ε, αυτή τη στιγμή έχουμε μείνει μετρημένοι στα δάχτυλα. Βιοτεχνίες υποδημάτων, όπως είμαστε εμείς, δηλαδή μικρές παραγωγές, πιο παλιά προμηθεύαμε όλη την ελληνική αγορά.Έως ότου ήρθε η στιγμή με την παγκοσμιοποίηση να αλλάξουν όλα αυτά, να μπουν μέσα πολύ πιο φθηνά προϊόντα. Και τα παπούτσια που κυκλοφορούν τώρα να τα πουλάνε με 10 και 15€.”
Και με πίκρα συμπληρώνε>
-Το πρώτο επάγγελμα που χάθηκε ήταν η τσάντα και η ζώνη, γιατί ήρθαν πολύ πιο οικονομικες πλαστικές τσάντες. Βλέπετε το δέρμα κοστίζει, έχει εργατοώρα, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μια αγορά όπως είναι ο Κινέζος. Ένας τσαγκάρης θα μπορέσει να κάνει μόνο ένα με δύο παπούτσια την ημέρα και πρέπει να βγει το μεροκάματο του. Αυτομάτως θα κοστίσει παραπάνω. Και στο παπούτσι γίνεται το ίδιο. Δεν είναι κάτι κάτι διαφορετικό. Δεν είναι ότι έχει αλλάξει η μόδα. Έχει αλλάξει η αισθητική λόγω χρημάτων. Όταν ο άλλος ας πούμε παίρνει ένα μισθό 700€ που είναι ο μέσος όρος, δεν μπορεί να πάει να δώσει 250 και 300€ για να φτιάξει ένα παπούτσι, θα πάει να πάρει ένα παπούτσι των 30-40€. Θα κάνει τη δουλειά του και θα αγοράσει του χρόνου άλλο ένα. Δεν τον ενδιαφέρει η ποιότητα, δεν τον ενδιαφέρει η διαδικασία. Έχει αλλάξει η αισθητική. Εμείς είμαστε οικογένεια, δηλαδή τρίτη γενιά που ασχολούμαστε με το παπούτσι. Ξεκίνησε με τον παππού μας, τον πατέρα του πατέρα μας. Αυτός ήταν σχεδιαστής. Δηλαδή, έβγαζε μοντέλα και έβγαζε και τα πατρόν και τα πουλούσε σε εργολάβους που κάνανε παπούτσια.”
Και όσο μας μιλούσε ο Κος Κωνσταντίνος κάθονταν μπροστά στην ραπτομηχανή του….και “τακ-τακ” περνούσε περίτεχνα την κλωστή στο δέρμα. Ο αδελφός του τύλιγε σε ένα καλαπόδι το δέρμα και σαν τον πιο διάσημο γλύπτη έδινε μορφή σε ένα παπούτσι
Μα πόσα άτομα άραγε χρειάζονται για να φτιαχτεί ένα παπούτσι;
“Ξεκινάμε με τον κόφτη είναι αυτός που θα πάρει τα πατρόν και θα κόψει, θα επιλέξει τα χρώματα, τα υλικά του και θα τα κόψει.
Μετά είναι ο μηχανικός. Είναι αυτός που θα πάρει τα δέρματα και θα τα ράψει. Θα φτιάξει το φόντι. Το φόντι μετά το παίρνει ο μονταριστής, δηλαδή ο κάλφας, και θα το βάλει πάνω στο καλαπόδι και θα του δώσει μορφή. Θα δέσει τα τακούνια, θα δέσει τους πάτους, θα καρφώσει τους πάτους, θα κλείσει την πόντα μπροστά και θα κλείσει την μπουγέτα. Μετά τον κάλφα είναι ο παραδοτής. Είναι αυτός που θα φινιρίσει το παπούτσι, θα το περιποιηθεί, θα του βγάλει όλες τις βρωμιές και θα το βάλει στο κουτί του. Και από κει και πέρα είναι ο πωλητής.
Επίσης, κάθε δουλειά που αναφέρω μπορεί να έχει και υποκατηγορίες. Δηλαδή, παλιά ο μηχανικός είχε και μια ρέγουλα δίπλα σε αυτόν που τον βοηθούσε και έκανε τις αγγαροδουλειές.”
Αυτά ήταν τότε, μια άλλη εποχή, τώρα…
“Στην ουσία ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε είναι η εύρεση ανθρώπων που να μπορούν να εργαστούν πάνω στο παπούτσι.
Δεν υπάρχουν τεχνίτες. Ασε που δεν υπάρχουν και σχολές που να βγάζουν τεχνίτες. Αλλα και πάλι δεν μαθαίνεται αυτή τη δουλειά άμα δεν κάτσεις. Αν δεν μπεις μέσα σε παπουτσάδικο να είσαι εκεί μέσα, να βλέπεις. Βλέπεις, η τέχνη κλέβεται. Μπορείς να την δεις και να την αγοράσεις με το μυαλό σου, με το μάτι σου.”
Τέτοιοι τεχνίτες λοιπόν δεν υπάρχουν και πολλά επαγγέλματα όπως και αυτό του υποδηματοποιού εξαφανίζεται και όσο και να προσπαθούν οι “τελευταίοι” να το κρατήσουν με νύχια και με δόντια, γιατί πραγματικά, η ελληνική αγορά είναι μια αγορά που ίσως δεν δικαιολογεί την ποιότητα και την καλαισθησία
Το ζούμε άλλωστε κάθε μέρα και λησμονούμε εκείνες τις εποχές που διάβαινες τα σοκάκια κι απ΄ τα ανοιχτά παράθυρα σ’ έπαιρναν στο κατόπι όμορφες μυρωδιές. Τότε που σε κάθε γωνιά, έλεγες κι από μια καλημέρα, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζεις τον συνομιλητή σου.
Ήταν εκείνες οι εποχές στις αυλές και στις πλατείες των γειτονιών άκουγες, «Μπακίρια γανώνω! Εφημερίδες! Και Εδώ το καλό σαλέπι».
Ηταν τότε που άκουγες τα γυναικεία τακούνια στους δρόμους να χτυπάνε. Τα καλά τακούνια, τα ξύλινα….αγορασμένα από την τακουνοποιεία του Ιατροπούλου με σήμα το ΆΤΙ (άλογο)
ΑΦΟΙ Γ.ΘΩΜΑ (Thomas Shoes)
Κριεζή 3, Ψυρρή, Ελλάδα 10554
Τηλ: +30 210 32 20 422
Fax: +30 210 32 19 168
Email: info@thomasshoes.gr
Web: www.thomasshoes.gr