Ο Robert «Ed» Smylie, ο αξιωματούχος της NASA που ηγήθηκε μιας ομάδας μηχανικών που κατασκεύασαν μια συσκευή από χαρτόνι, πλαστικές σακούλες και μονωτικές ταινίες και η οποία έσωσε το πλήρωμα του Apollo 13 το 1970, μετά από μια έκρηξη που παρέλυσε το διαστημόπλοιο καθώς αυτό κατευθυνόταν προς τη Σελήνη, πέθανε στις 21 Απριλίου στο Crossville του Tennessee. Ήταν 95 ετών.
Ο θάνατός του, σε μια μονάδα ανακουφιστικής φροντίδας, επιβεβαιώθηκε από τον γιο του, Steven.
Την επόμενη μέρα από την επιστροφή των αστροναυτών Jim Lovell, Jack Swigert και Fred Haise στη Γη, στις 17 Απριλίου 1970, ο Πρόεδρος Richard M. Nixon απένειμε στην ομάδα επιχειρήσεων της αποστολής της NASA το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. Στις δηλώσεις του, ξεχώρισε τον Smylie και τον αναπληρωτή του, James V. Correale.
«Είναι άνδρες των οποίων τα ονόματα απλώς αντιπροσωπεύουν ολόκληρη την ομάδα», δήλωσε ο Πρόεδρος Nixon σε μια τελετή στο Κέντρο Επανδρωμένων Διαστημοπλοίων στο Houston. «Και έφτιαξαν μια πανέξυπνη πατέντα που λειτούργησε, και αν δεν είχε συμβεί αυτό, αυτοί οι άνδρες δεν θα είχαν επιστρέψει».
Με ήπιο λόγο, με προφορά που αποκάλυπτε την ανατροφή του στο Mississippi, ο Smylie χαλάρωνε στο σπίτι του στο Houston το βράδυ της 13ης Απριλίου, όταν ο Jim Lovell επικοινώνησε μέσω ασυρμάτου με τον έλεγχο της αποστολής με την περίφημη (και συχνά λανθασμένη) ατάκα του: «Εεε, Houston, είχαμε ένα πρόβλημα».
Μια φιάλη οξυγόνου είχε εκραγεί, παραλύοντας τη μονάδα διοίκησης του διαστημικού σκάφους.
Ο Smylie, ο οποίος έμενε πέντε σπίτια πιο κάτω από τον Fred Haise, είδε τις ειδήσεις στην τηλεόραση και κάλεσε το γραφείο συστημάτων πληρώματος, σύμφωνα με το βιβλίο του 1994, «Lost Moon» του Lovell και του δημοσιογράφου Jeffrey Kluger. Ο υπάλληλος του γραφείου είπε ότι οι αστροναύτες υποχωρούσαν στη σεληνιακή κάψουλα, η οποία υποτίθεται ότι θα μετέφερε δύο μέλη του πληρώματος στη σελήνη.
«Έρχομαι», είπε ο Smylie.
Ο ίδιος γνώριζε ότι υπήρχε πρόβλημα με αυτό το σχέδιο: Η σεληνιακή κάψουλα ήταν εξοπλισμένη για να χειρίζεται με ασφάλεια τη ροή του αέρα μόνο για δύο αστροναύτες. Τρεις άνθρωποι θα παρήγαγαν θανατηφόρα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα.
Για να επιβιώσουν, οι αστροναύτες θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να ανανεώσουν τα δοχεία υδροξειδίου του λιθίου που θα απορροφούσαν τα δηλητηριώδη αέρια στη σεληνιακή κάψουλα. Υπήρχαν επιπλέον δοχεία στη μονάδα διοίκησης, αλλά ήταν τετράγωνα ενώ αυτά της σεληνιακής κάψουλας ήταν στρογγυλά.
«Δεν μπορείς να βάλεις ένα τετράγωνο καρφί σε μια στρογγυλή τρύπα, αυτό είχαμε», είπε ο Smylie στο ντοκιμαντέρ «XIII» (2021).
Αυτός και περίπου 60 άλλοι μηχανικοί είχαν λιγότερο από δύο ημέρες για να εφεύρουν μια λύση χρησιμοποιώντας υλικά που υπήρχαν ήδη στο διαστημόπλοιο.
Η κρίση απεικονίζεται στην ταινία του Ron Howard του 1995, «Apollo 13», με πρωταγωνιστές τον Tom Hanks ως Lovell, τον Kevin Bacon ως Swigert και τον Bill Paxton ως Haise.
Στην οθόνη, ένας χαρακτήρας εμπνευσμένος από τον Smylie πετάει δραματικά λαστιχένιους σωλήνες, τσάντες ρούχων, μονωτικές ταινίες και άλλα υλικά σε ένα τραπέζι. «Οι άνθρωποι στον επάνω όροφο μας έδωσαν αυτά», λέει ο χαρακτήρας, «και πρέπει να τα καταφέρουμε».
Στην πραγματικότητα, οι μηχανικοί εκτύπωσαν μια λίστα των υλικών εξοπλισμού που βρισκόταν στο σκάφος.
Η έξυπνη λύση τους: ένας προσαρμογέας φτιαγμένος από δύο δοχεία υδροξειδίου του λιθίου από τη μονάδα διοίκησης, πλαστικές σακούλες που χρησιμοποιούνται για ρούχα, χαρτόνι από το εξώφυλλο του σχεδίου πτήσης, ένας εύκαμπτος σωλήνας διαστημικής στολής και ένα ρολό γκρι μονωτικής ταινίας.
«Αν είσαι αγόρι του Νότου, αν (κάτι) κινείται και δεν πρέπει, χρησιμοποιείς μονωτική ταινία», είπε ο Smylie στο ντοκιμαντέρ. «Εκεί ήμασταν. Είχαμε ταινία και έπρεπε να την κολλήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούμε να συνδέσουμε τον εύκαμπτο σωλήνα του συστήματος περιβαλλοντικού ελέγχου στο δοχείο της μονάδας διοίκησης».
Οι διοικητές ελέγχου αποστολής παρείχαν οδηγίες βήμα προς βήμα στους αστροναύτες για τον εντοπισμό των υλικών και την κατασκευή του προσαρμογέα. Ανάμεσα στα βήματα, αστειεύονταν για τους φόρους. (Ήταν, άλλωστε, Απρίλιος.)
«Εντάξει, Jack», μετέδωσε ένας από τους διοικητές μέσω ασυρμάτου. «Σου είπε ποτέ κανείς ότι πήρες 60ήμερη παράταση στον φόρο εισοδήματός σου; Τέλος».
«Ναι», απάντησε ο Swigert. «Νομίζω ότι κάποιος είπε ότι όταν είσαι εκτός χώρας, έχεις παράταση 60 ημερών».
Ο προσαρμογέας λειτούργησε. Οι αστροναύτες μπόρεσαν να αναπνεύσουν με ασφάλεια στη σεληνιακή άτρακτο για δύο ημέρες, καθώς περίμεναν την κατάλληλη τροχιά για να πετάξουν την προβληματική μονάδα διοίκησης πίσω στην πατρίδα τους. Προσγειώθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό με άφθονο χρόνο για να υποβάλουν τις φορολογικές τους δηλώσεις (χάρη στην παράταση).
«Θα είχαμε πεθάνει αν η λύση τους δεν είχε λειτουργήσει», είπε ο Haise σε μια συνέντευξη. «Δεν ξέρω τι περισσότερο μπορούμε να πούμε γι’ αυτό».
Ο Robert Edwin Smylie, γνωστός ως Ed, γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 1929 στην κομητεία Lincoln του Mississippi, στο αγρόκτημα του παππού του. Ο πατέρας του, Robert Torrey Smylie, έφτιαχνε πάγο και αργότερα διαχειριζόταν μια εγκατάσταση παραγωγής πάγου. Η μητέρα του, Leona (White) Smylie, επέβλεπε το σπίτι.
Αφού υπηρέτησε στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, ο Smylie σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Mississippi, αποκτώντας πτυχίο το 1952 και μεταπτυχιακό το 1956. Ακολούθησε διδακτορικό στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, αλλά δεν ολοκλήρωσε.
Το 1962, εργαζόταν στην Douglas Aircraft Company στην Καλιφόρνια όταν ο Πρόεδρος John F. Kennedy ανακοίνωσε σχέδια για την αποστολή αστροναυτών στη Σελήνη.
«Ήμουν ένας νεαρός μηχανικός και ήθελα απλώς να είμαι εκεί και να βοηθήσω να συμβεί αυτό», είπε ο Smylie σε ένα αφιέρωμα της NASA.
Ο ίδιος υπέβαλε αίτηση για δουλειά στον διαστημικό οργανισμό στο Houston, αρχικά εργαζόμενος στο τμήμα περιβαλλοντικού ελέγχου. Τελικά έγινε επικεφαλής του τμήματος συστημάτων πληρώματος, το οποίο ήταν υπεύθυνο για τον εξοπλισμό που συντηρούσε τη ζωή στην άτρακτο και χρησιμοποιούσαν οι αστροναύτες του Apollo στο διάστημα.
Ο Smylie πάντα υποβάθμιζε την ευρηματικότητα του και τον ρόλο του στη διάσωση του πληρώματος του Apollo 13.
«Ήταν αρκετά απλό, παρόλο που λάβαμε μεγάλη δημοσιότητα γι’ αυτό και ο Nixon ανέφερε ακόμη και τα ονόματά μας», είπε στο ίδιος αφιέρωμα. «Είπα ότι ακόμα και ένας δευτεροετής φοιτητής μηχανολόγος μηχανικός στο κολέγιο θα μπορούσε να το είχε σκεφτεί».
Ο γάμος του Smylie με την June Reeves το 1954 κατέληξε σε διαζύγιο. Παντρεύτηκε την Carolyn Hall το 1983. Αυτή πέθανε το 2024.
Εκτός από τον Steven, τον γιο του, άφησε πίσω του τις κόρες του, Susan Smylie και Lisa Willis, τα θετά του παιδιά, Natalie και Andrew Hall, 12 εγγόνια και 15 δισέγγονα.
Η σωτήρια εφεύρεση του Smylie ήταν μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της μονωτικής ταινίας, της βασίλισσας της εργαλειοθήκης.
«Η μονωτική ταινία έχει αποκτήσει ένα είδος ηρωικής και ολοένα και πιο διαδεδομένης παρουσίας στην αμερικανική ζωή», παρατήρησε η Tisha Y. Hooks στο βιβλίο της «Duct Tape and the U.S. Social Imagination», τη διατριβή που έγραψε στο Πανεπιστήμιο Yale το 2015.
«Από την αποστολή Apollo 13 μέχρι τον σπασμένο σωλήνα του υπογείου», έγραψε, «η μονωτική ταινία είναι πάντα εκεί».
